Türkiye’nin Yer Şekilleri

Türkiye, çok engebeli ve yüksekliği fazla olan geniş bir ülkedir. Ortalama yüksekliği 1132 m’dir.
Türkiye arazisinin yarısından fazlası 1000 – 2000 m arasında yükseltiye sahiptir. 0 – 500 m arasındaki alçak yerler ise ülke yüzölçümünün % 17’sini kaplar. Türkiye, çok engebeli ve yüksekliği fazla olan geniş bir ülkedir. Ortalama yüksekliği 1132 m’dir.
Türkiye arazisinin yarısından fazlası 1000 – 2000 m arasında yükseltiye sahiptir. 0 – 500 m arasındaki alçak yerler ise ülke yüzölçümünün % 17’sini kaplar. Türkiye arazisinin yüksek olmasının iki nedeni vardır.

• Alp orojenik kuşağında bulunan Kuzey ve Güney Anadolu’da yüksekliğin fazla olması ve geniş alan kaplaması
• Alp orojenezinden sonraki epirojenik hareketlerle Anadolu yarımadasının bütün olarak yükselmiş olması.

Türkiye’de yeryüzü şekilleri çeşitlilik gösterir. Yeryüzü şekillerinin çeşitlilik göstermesinde iç kuvvet ve dış kuvvetler etkili olmuştur.

İç kuvvetler

• Yeryüzüne asıl şekillerini veren kuvvetlerdir.
• Enerjilerini magmadan alırlar.
• Kırık ve kıvrım dağların ortaya çıkması, volkanik dağların oluşması, deniz ilerlemesi ve gerilemesi, geniş alanların lavlarla kaplanması iç kuvvetlerin etkisiyledir.
• İç kuvvetler orojenez, epirojenez, volkanizma ve seizma (deprem) olarak dörde ayrılır.
• Ülkemizde yer şekillerinin oluşumunda en etkili iç kuvvetler orojenez ve epirojenezdir.

Dış kuvvetler

• Enerjilerini güneşten alırlar.
• İç kuvvetlerin oluşturduğu ana yeryüzü şekillerini biçimlendirmeye devam ederler. Kıyılarda falez oluşumunda plato oluşumunda, ova oluşumunda, vadi oluşumunda vb. etkilidirler.
• Akarsu, dalga, rüzgâr, buzul ve akıntılar gibi kuvvetlerdir.
• Türkiye’de yer şekillerinin biçimlenmesinde en etkili olan dış kuvvet akarsulardır