İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Edebiyat ve Destanlar

Yazı Dil ve Edebiyat:

*Türklerle ilgili en eski bilgilere Çin, Bizans ve İran kaynaklarından ulaşılmıştır.

*Göktürkler, Uygurlar ve Türgişler alfabe kullanmışlardır.

*Türk kültüründe Sav, Sagu, Destan, Koşuk gibi sözlü kaynaklar önemli yer tutmuş

Yazı Dil ve Edebiyat:

*Türklerle ilgili en eski bilgilere Çin, Bizans ve İran kaynaklarından ulaşılmıştır.

*Göktürkler, Uygurlar ve Türgişler alfabe kullanmışlardır.

*Türk kültüründe Sav, Sagu, Destan, Koşuk gibi sözlü kaynaklar önemli yer tutmuştur

*İslamiyet’ten önce Hat ve Tezhip sanatı gelişme göstermemiştir.

Önemli destanlar:

Ergenekon: Göktürklere ait bir destandır. Göktürklerin savaşta yenildikleri Ergenekon denilen yerden çıkışlarını anlatır.

Göç: Uygur destanıdır. Ortaya çıkan kıtlığı anlatır.

Türeyiş: Uygur destanıdır. Kızlarını tanrılarla evlendiren bir Hakan ve onların Bozkurt ruhuyla doğan çocuklarını anlatır

Manas: Kırgızlara aittir. En uzun Türk destanıdır.2000 yılında BM tarafından dünyaya tanıtılmıştır.

Alper Tunga ve Şu Destanları: İskitlerin sözlü kaynakları arasındadır.

Dede-Korkut hikâyeleri: İslami öğeler taşır Oğuz-Kıpçak mücadelesini anlatır.

Oğuz Kağan destanı: Hun destanıdır, Türklerin ortak destanıdır.

*Türklerin sözlü kaynakları yanında yazılı kaynakları da vardır.

Bunlar:

Göktürkler: Orhun Abideleri

Uygurlar: Karabalasagun

Kırgızlar: Yenisey yazıtları

Bazı Terimler:

Yuğ: Cenaze töreni        

Uçmağ: Cennet                      

Ayuki: Hükümet            

Tamu: Cehennem

Kam-Şaman, Baksı: Din adamı

Kamdu: Bez parçası (Para olarak kullanılmış)        

Fresk: Uygurlarda duvar resmi 

Sagu: Ağıt                              

Bitikçi: Kâtip           

Sav: Atasözü

Balbal: Mezar taşı   

Tudun: Vergici

Buyruk: Bakan

Yargucu-Yargan(zabıta,polıs): Yargıçlar    

Ayguci: Başbakan

İdi kut: Hükümdar unvanı

Kurgan: Mezar      

Töre: Hukuk kuralı

Otağ: Ordu komutanı için kurulan çadır.

Yabgu: batıyı yoneten hukumdarın kardeşi  ,yonetıcı

Kımız: at sütünden yapılan bir tür içecek