Türkiye’nin Coğrafi Konumu KPSS Çözümlü Sorular

Türkiye Coğrafi Konumu ( 1 – 20 )

1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin dönenceler dışında yer aldığını kanıtlar?

A) Güneş ışınlarının hiçbir zaman dik açıyla gelmemesi B) Yıl içinde dağların güney ya da kuzey yamaçlarında sıcaklığın fazla olmasıC) 21 Mart tarihinde gece gündüz süresinin eşit olmasıD) Kuzeyden esen rüzgarların sıcaklığı düşürmesiE) Kısa mesafelerde yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi Doğru cevap A

Çözüm:Güneş ışınlarının hiçbir zaman dik açıyla gelmemesi Ve yatay düzlemde gölge boyunun hiçbir zaman sıfır olmaması Türkiye’nin dönenceler dışında yer aldığının en önemli kanıtlarıdır. B)  Yıl içinde dağların güney ya da kuzey yamaçlarında sıcaklığın fazla olması ya dönenceler arasındaki bir merkez için geçerlidir ya da özel konum şartlarının etkili olduğu alanlarda farklı yamaçlar daha sıcak olabilir.C) 21 Mart tarihinde gece gündüz süresinin eşit olması – Dünyanın her yeri için geçerlidir. Bu tarihte gece gündüz süresine bakarak konum belirlenemez.D) Kuzeyden esen rüzgarların sıcaklığı düşürmesi – Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de yer aldığını kanıtlar.E) Kısa mesafelerde yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi – Özel konum ile alakaldır.

2. Aşağıdaki özelliklerin hangisi Türkiye’nin boylam özellikleri ile açıklanamaz?

A) II. ve III. saat dilimlerinde yer alması B) Doğuda yerel saatin daha ileri olmasıC) Doğu ve batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkının olmasıD) Dört mevsimin yıl içerisinde belirgin olarak yaşanmasıE) İzmit ve Antalya’da yerel saatin birbirine yakın olması Doğru cevap DÇözüm:Dört mevsimin yıl içerisinde belirgin olarak yaşanması Orta Kuşak’ta olduğumuzu kanıtlar. Diğer öncüller ise Türkiye’nin 26 – 45 doğu meridyenlerinde olması sonucu ortaya çıkmıştır.

3. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Orta Kuşak’ta olması ile alakalı bir durum değildir?

A) Yıl içinde giysi değiştirme ihtiyacının fazla olması B) Tarım ürünü çeşidinin fazla olmasıC) Su kaynakları bakımından zengin olmasıD) Cephe yağışlarının görülmesiE) Akdeniz ikliminin etkilerinin görülmesi Doğru cevap C

Çözüm: Orta kuşakta yıl içinde dört mevsimin belirgin yaşanması ve sıcaklığın yıl içinde buna bağlı olarak değişmesi sonucu tarım ürünleri farklılık gösterir, giysi değiştirme ihtiyacı fazladır.Cephe yağışları sıcak ve soğuk cephelerin Orta Kuşakta karşılaşması sonucu oluşur.Akdeniz iklimi Orta Kuşak’ta görülen bir iklimdir.Su kaynakları bakımından zengin olması ise özel konum şartları ile alakalıdır.

ÖNEMLİ NOT:

Orta kuşakta olduğumuz için;

 Dört mevsim belirgin olarak yaşarız.

 Batı rüzgârlarından etkileniriz.

 Özellikle kışın cephe yağışları görülür.

 Akdeniz iklim kuşağında yer alırız.

 Yıl içinde sıcaklık değişimi fazladır.

Buna bağlı olarak;

Tarım ürünü, bitki örtüsü, toprak çeşitliliği, giysi değiştirme ihtiyacı fazladır.

 Güneş ışınları ne dik açıyla ne de çok eğik, teğet açıyla gelmez.

 Gölge boyu sıfır ve çok uzun olmaz.

4.

Yukarıda verilen merkezler aşağıdakilerden hangisi yıl boyunca aynıdır?

A) Yerel saatB) Öğle vaktiC) Gölge boyunun en kısa olduğu anD) Güneşin doğuş saatiE) Ulusal saat  Doğru cevap DÇözüm:

Aynı boylamda yıl boyunca yerel saat, öğle vakti, gölge boyunun en kısa olduğu an ve ulusal saat aynıdır.

Ancak aynı boylamda güneşin doğuş ve batış saatlerinin yıl boyunca aynı olması söz konusu değildir. Bu durumun gerçekleşmesi için gece gündüz süresinin eşit olması gerekir. Yani bu durum sadece 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde aynı boylamda güneşin doğuş ve batış saati aynıdır.

5. Jeopolitik kavramı küresel politika anlamına gelir.

Hangisi jeopolitikte etkili olan unsurlardan hangisi değişmeyen unsurlar arasında sayılmaz?

A) Coğrafi KonumB) Coğrafi şekliC) Jeolojik özelliklerD) İklim koşullarıE) Bilimsel değerler Doğru cevap EÇözüm:Jeopolitikte değişmeyen, değişen, zaman gibi unsurlardan bahsedilebilir.

ÖNEMLİ NOT

6. Boylam farkı arttıkça yerel saat farkı da artar.

Buna göre aşağıda verilen hangi iki kent arasında yerel saat farkı daha fazladır?

A) İzmir – ManisaB) İzmit – KonyaC) Konya – NiğdeD) Sakarya – RizeE) Edirne – İstanbul  Doğru cevap D

Çözüm: Sakarya – Rize arasında boylam farkı daha fazladır.

7. Türkiye aralık ayında aşağıda verilen kentlerden hangisinde yerel saat ile ulusal saat farkı daha fazladır?

A) İzmit B) SakaryaC) KonyaD) SivasE) Hakkari Doğru cevap EÇözüm:Aralık ayında Kış saati uygulaması yapılır. Kış saati uygulamasında 30 doğu boylamında yer alan İzmit ‘in yerel saati tüm ülkede ulusal saat olarak kullanılır. İzmit’e boylam olarak yakın ise fark az, uzak ise fark daha fazladır. Fark fazla ise İzmit’e boylam olarak en uzak Hakkâri’dir.

8. Türkiye ileri saat uygulaması yapılırken aşağıda verilen kentlerden hangisinde yerel saat ile ulusal saat farkı daha fazladır?

A) Sivas B) AntalyaC) KayseriD) ErzincanE) İzmir Doğru cevap DÇözüm: İleri saat uygulamasında yaz saati uygulaması yapılır. Yaz saati uygulamasında 45 doğu boylamında yer alan Iğdır’ın yerel saati tüm ülkede ulusal saat olarak kullanılır.Iğdır’a boylam olarak yakın ise fark azdır. Bu nedenle Erzincan doğru cevaptır. 9. Aşağıdakilerden hangisi 21 Haziran tarihinin özellikleri arasında yer almaz?A) Güneş ışınları yengeç dönencesine dik açıyla gelir.B) Bu tarihte gündüz süresi en kısadır.C) Yatay düzlemde gölge boyu en kısadır.D) Güneş ışınlarının düşme açısı bu tarihten sonra daha küçük açıyla gelmeye başlar.E) Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer. Doğru cevap BÇözüm:Bu tarihte gündüz süresi en uzundur. Yaz dönemi göz önünde alındığında gündüz sürelerinin daha uzun olduğunu gözlemleyebilirsiniz.

10. 21 Mart tarihinde aynı boydaki cisimlerin yatay düzlemde ölçülen gölge boyları aşağıdaki kentlerin hangisinde en uzun olur?
11. A) Muğla
12. B) Kırklareli
13. C) Gaziantep
14. D) Hatay
15. E) Bitlis

Doğru cevap BÇözüm:

Tarih ne olursa olsun Türkiye’de yatay düzlemde aynı boydaki cisimlerin gölge boyu kuzeyde daha uzundur. Çünkü Türkiye’de güneş ışınları kuzeye daha eğik açılarla gelir.

Verilen şehirler içerisinde en kuzeyde yer alan Kırklareli ilidir.

11. Aşağıdakilerden hangisi 21 Haziran tarihinin özellikleri arasında yer almaz?
12. A) En uzun gece, en kısa gündüz yaşanır.
13. B) Bu tarihten sonra Türkiye’de gece süreleri kısalmaya başlar.
14. C) Bu tarihte kuzeye doğru gidildikçe gece süresi uzar, gündüz süresi kısalır.
15. D) Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer.
16. E) Güneş ışınları Türkiye’ye bu tarihte en büyük açıyla gelir.

Doğru cevap EÇözüm: 

Güneş ışınları Türkiye’ye bu tarihte en küçük açıyla gelir. Kış dönemi göz önüne alındığında daha eğik açılarla gelen güneş ışınlarını daha az ısıtır ve daha soğuk olur.

12. Kutup yıldızı ile ilgili Türkiye’de verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Türkiye’nin Kuzey Yarım Kürede olduğunu kanıtlar.B) Bu yıldızın ufuktaki yüksekliği daha fazla ise Türkiye’nin daha kuzeyinde bir yerdedir.C) Türkiye’de yön bulmada yardımcı olur.D) Hatay’da ufukta yüksekliği 45 derecedir.E) Türkiye’de ufuk düzleminde en yüksek açıya sahip olduğu il Sinop’tur. Doğru cevap DÇözüm:Hatay’da ufuk düzlemindeki yüksekliği 36 derecedir. Sinop’ta ise ufuk düzlemindeki yüksekliği 42 derecedir.  13. Karadeniz’de orman alt sınırının alçaktan başlaması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

1. A) Göreceli Konum
2. B) Mutlak Konum
3. C) Toprak tipi
4. D) Boylam
5. E) Enlem

Doğru cevap AÇözüm:

Göreceli konum = özel konum

Karadeniz kıyılarında yağış ve nemliliğe bağlı olarak ormanlardan daha alt seviyeden başlar. Buradaki yağış ve nemliliğin yüksek olması özel konum ile alakalıdır.

14. I. Rize’nin Samsun’dan daha fazla yağış alması

II. Yüksek olan yerlerde kalıcı karlara rastlanması

III. 21 Haziranda en kısa gündüz süresinin yaşanması

IV. Kırıklı arazilerin Ege’de yoğun olması

V.  Rize’de turunçgillerin yetiştirilmesi

Yukarıdakilerden hangisi özel konum ile alakalı değildir?

1. A) I B) II                   C) III                 D) IV              E) V

 Doğru cevap C

Çözüm: I. Rize’nin Samsun’dan daha fazla yağış alması yükselti ve rüzgârların dağlara çarpma açısı ile alakalıdır.II. Yüksek olan yerlerde kalıcı karlara rastlanması yükseltiye bağlı sıcaklığın düşük olması ile alakalıdır.

III. 21 Haziranda en kısa gündüz süresinin yaşanması- bulunduğu enlemler ile alakalıdır.IV. Kırıklı arazilerin Ege’de yoğun olması – jeolojik yapısıyla ilgilidir.V.  Rize’de turunçgillerin yetiştirilmesi – sıcaklık ve nem koşulları ile ilgilidir.

Yukarıda verilen illerle ilgili coğrafi konum özelliklerden hangisi yanlıştır?

1. A) Şanlıurfa’nın yazın Adana’dan sıcak olması mutlak konum ile alakalıdır.
2. B) Adana kıyılarında tuzluluk Sinop’a göre daha fazladır.
3. C) Iğdır’da göreceli konuma bağlı olarak pamuk yetişir.
4. D) Yerel saati en geri olan İzmir’dir.
5. E) Sinop’ta gurup süresi daha uzundur.

Doğru cevap AÇözüm:

Şanlıurfa’nın yazın Adana’dan sıcak olması mutlak konum değil göreceli konum ile alakalıdır. Karasallık bunların başında gelir.

16. Genel olarak ülkeler jeopolitik özellikleri dikkate alarak küresel politikalar belirlemektedir. Jeopolitik de;

I– Yer altı ve yerüstü kaynakları

II– İzdüşüm alanı

III– Önemli kara ve deniz yollarına göre konum

IV– Askeri güç

V– Politik nüfuz

Gibi etkenlerden hangisi dikkate alınmaz?

1. A) I B) II                   C) III                 D) IV              E) V

Doğru cevap BÇözüm:

İzdüşüm alan bir ülkenin jeopolitik özellikleri arasında belirleyici faktörler arasında sayılamaz.

Önemli yer altı kaynakları örneğin petrol, geçiş yolları üzerinde bulunması örneğin boğazlar, askeri gücü, politik nüfuzu yani etki durumu önemli jeopolitik özellikleridir.

17. Aşağıdaki tarihlerden hangisinde gece süresi gündüzden uzun ve ayrıca giderek kısalma eğilimindedir?
18. A) 21 Mayıs – 21 Haziran
19. B) 21 Haziran – 30 Haziran
20. C) 10 Ocak – 19 Ocak
21. D) 10 Aralık – 19 Aralık
22. E) 10 Temmuz – 19 Temmuz

Doğru cevap C

Çözüm:

Türkiye’de en uzun gece süresi 21 Aralık tarihinde yaşanır bu tarihten sonra gece süresi kısalmaya başlar. Ancak hala gündüzlerden uzundur. Bu durum 21 Marta kadar devam eder. 21 Martta ise eşitlenir.

21 Mart tarihinde Manisa’da güneş 3 numaralı konumda iken Erzurum’da güneş hangi konumda olabilir?

1. A) 1 ve 2 arası
2. B) 2
3. C) 2 ve 3 arası
4. D) 4
5. E) 4 ve 5 arası

Doğru cevap C

Çözüm:

Manisa’da güneş tam tepe noktasında yani 12:00 iken yerel saat Erzurum’da daha ileridir. Bu da 12:00 saatini geçtiği 2-3  arası olacaktır. Bu tür sorularda şu şekil dikkate alınmalıdır.

19. Türkiye’nin en güney ucu ve en doğu ucu sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
20. A) Hatay Beysun Köyü – Edirne’nin batı kesimi
21. B) Hatay Beysun Köyü – Çanakkale Avlaka Burnu
22. C) Iğdır Dilucu – Hatay Beysun Köyü
23. D) Çanakkale Avlaka Burnu – Hatay Beysun Köyü
24. E) Hatay Beysun Köyü – Iğdır Dilucu

Doğru cevap E

Çözüm:

Türkiye’nin en güney ucu Hatay Beysun Köyü

En doğu ucu Iğdır Dilucu’dur.

Önemli

20.

Konya ve Hakkâri illerinin saat dilimlerinin farklılık göstermesinin nedeni nedir?

1. A) Kutuplara uzaklıklarının farklı olması
2. B) Yüzölçümlerinin farklı olması
3. C) Gece gündüz süreleri
4. D) Enlem dereceleri
5. E) Başlangıç meridyenine göre konumları

Doğru cevap E

Çözüm:

Belirtilen illerin farklı saat dilimlerinde yer alması bulundukları boylam dereceleri ile alakalıdır. Bunu karşılayan durum Başlangıç meridyenine göre konumlarıdır.