Türk Vergi Sistemi Final Notları

TÜRK VERGİ SİSTEMİ SÜPER ÖZET FİNAL ÜNİTE 5
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ

Holding: Yatırım anonim şirketi şeklinde de isimlendirilebilir.

Holdinglerin sahip oldukları hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları “iştirak kazançları istisnası” ad

TÜRK VERGİ SİSTEMİ SÜPER ÖZET FİNAL ÜNİTE 5

KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ

Holding: Yatırım anonim şirketi şeklinde de isimlendirilebilir.

Holdinglerin sahip oldukları hisse senetlerinden elde ettikleri kâr payları “iştirak kazançları istisnası” adı altında vergi dışında tutulmuştur.

Yatırım fonu: Yatırım belgeleri ile toplanan paralar

Menkul Kıymet Yatırım Fonları: Bankalar tarafından kurulur­lar ve tüzel kişilikleri yoktur

Kooperatifler: Tüzel kişiliğe sahip, ortakların belirli ekonomik menfaat­lerini karşılamak, ve özellikle meslek geçimlerine ait ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kamu tüzel kişilerince, il özel idare, belediye dernek ve cemaatler ta­rafından kurulan kuruluşlardır.

Not: Okul kooperatifleri, Adi Şirket şeklinde kurulan kooperatifler” kurum­lar vergisinden muaftır.

* İş Ortaklıkları (Joint Venture )

İktisadi Kamu Müesseseleri: Devlete, özel idarelere, belediyelere ka­mu idarelerine ait ve devamlı faaliyette bulunan kurumlar

Kurumların vergi matrahının tespitinde, aşağıdaki sıraya göre işlem yapılmaktadır:

Safi kurum kazancı = Ticari bilanço kârı + kanunen kabul edilmeyen giderler – (istisna, indirim + zararlar)

KAZANÇ TESPİTİNDE KABUL EDİLMEYEN İNDİRİMLER

1) Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı : Bir devlete ait vergi gelirlerinin başka bir devlete aktarılması

2) Örtülü sermaye : Ortaklardan alınan borçların öz sermayenin 3 katını geçmesi

3) Diğer indirimler

* Not: Zararların en fazla 5 yıla kadar olanı beyannamelerde indirim olabilir

İSTİSNALARIN DİKKATE ALINMASI

Çifte Vergilendirmeyi Önleme Amaçlı İstisnalar: Yurt dışında elde edilen iştirak kazançlarının en az %15 kurumlar vergisi konusu ise Türkiye’ye getirdikleri istisnadır

Ülkeye Döviz Girişini Teşvik Amaçlı İstisnalar: Yurt dışında en az %15 gelir ve kurumlar vergisine maruz kalmış kazançları vergiden istisnadır

Sermaye Piyasasını Teşvik Amacı Taşıyan İstisna :Menkul kıymetler yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları istisnadır

Eğitimi Teşvik Amacı Taşıyan İstisna ve Diğer istisnalar

Not: Kurumlar vergisinin oranı %20 olarak belirlenmiştir

Not: Kurum tasfiye haline girmişse, vergilendirme dönemi olarak “tasfiye dönemi” esas alınır. 30 gün içerisinde beyanname verilir.

* Tüm indirilebilecek giderler ve İstisnalar : Sosyal amaçlı olması,Sakatlık indirimi , Diplomatlık , Kamu yararı ve , Askeri amaçlı olması dikkate alınması ayrım için yararlıdır.

* Tüm İndirilemeyecek Giderler : Genel olarak şirket ihtiyaçları dışında ve kamuya yararlı olmayan durumladır.

ÜNİTE 6

Harcama Vergileri:Üretilen, tüketilen, satılan mal ve hizmetler veya çeşitli muameleler üzerinden alınan vergilerdir

a)İktisadi muamele vergileri; üretim, satış, tüketim, ithalat gibi iktisadi olaylar üzerinden alınırlar

b)Hukuki muamele vergileri ise tek ya da çok taraflı hukuki işlemlerden, bazı idari işlem ve tasarruflardan alınmaktadır

a)Genel tüketim vergileri, tüm iktisadi muameleleri vergi kapsamına almaktadır, Katma değer vergisi, gümrük vergisi bu özellikte olan vergilerdir,

b)Özel tüketim vergileri ise akaryakıt, sigara, alkollü içecekler gibi seçilmiş bazı ürünlerin satışını, KDV’ye ilave olarak yeniden vergilendirmektedir

1.Genel tüketim vergisi niteliğindeki harcama vergileri:

• Katma değer vergisi (Kural olarak tüm mal ve hizmet teslimleri KDV’ye tabidir), •Gümrük vergisi (Kural olarak tüm mal ithalatı gümrük vergisine tabidir),

2.Özel tüketim vergisi özelliğini taşıyan harcama vergileri: •Özel tüketim vergisi, •Banka ve sigorta muameleleri vergisi, •Özel iletişim ver., •8 yıllık eğitime katkı payı, •Şans oyun. vrgisi

Yayılı muamele vergisi: Verginin, üretim ve pazarlamanın her aşamasında alınmasıdır.

Toplu Muamele Vergisi : Üretim zincirinin sadece bir aşamasında vergi alınması

-%l Oranı Uygulanan Mal Teslimleri KDV Oranları (Temel gıdalar olarak akılda tutulabilir)

Gıda: Buğday , arpa , kepekli ekmek gibi kuru bakliyat (Tost ve Hamburger ekmeği %8),gazete dergi, motorsuz bisikletler , 2.el arabalar , kiralama yoluyla makine alımı

-%8 Oran> Uygulanan Mal Teslimleri ve Hizmet İfaları (Orta dereceli ihtiyaçlar )

• Kümes hayvanları ve balıklar ile bunların etleri, •Simit, poğaça, •Süt, peynir, yumurta,Sağlık , Kültür Eğitim , Turizm , Tekstil Deri

-%18 Oranı Uygulanan Mal Teslimleri ve Hizmet İfaları (Lüks olabilecek ihtiyaç ve gelirler)

Benzin, motorin, kalorifer yakıtı, fuel-oil teslimleri ,binek otomobil , mühendis ,avukat gibi meslek erbaplarının verdiği hizmetler

KDV: Beyanname elden verilmişse, beyannamenin verildiği günde; beyanname posta ile gönderilmişse, beyannamenin ulaştığı tarihi takip eden yedi gün içinde tarh edilir ve hesaplanan vergi; •Beyanname verilen ayın 26. günü akşamına kadar ödenir

1-Tam istisnada, mal ve hizmet tesliminin yapıldığı son aşama vergi dışında tutulduğu gibi, bundan önceki aşamalarda bu teslim ve hizmetin bünyesine giren KDV’ler de mükelleflere iade edilmektedir

2-Kısmi istisnada ise, sadece son aşama vergi dışında tutulmakta, buna karşılık daha önceki aşamalarda alman vergiler iade edilmemektedir.

3-İhracat İstisnası:İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler vergiden istisna edilmiştir

4-Araçlar ve Yatırımlarda İstisna 5-Taşımacılık İstisnası 6-Diplomatik ve askeri istisna

ÜNİTE 7

Gümrük Vergisinin Konusu : Türkiye’ye ithal edilen mallar .

Gümrüklerde alman vergiler; gümrük veznesine makbuz karşılığında, Türk lirası ile ve peşin olarak ödenir

Not:İthalat vergilerinde tarh zaman aşımı süresi 3 yıldır.

Gümrük Kanunu’nda yer alan ceza uygulamaları

• Vergi Kaybına Neden Olan Cezalar : Verilen beyanname ile hesaplanan vergi arasındaki fark %5 i aşarsa farkın 3 katına kadar ceza verilir.
• Usulsüzlüklere ilişkin cezalar : İzinsiz eşya sokulmasında İthalata konu ise CİF İhracata konu ise FOB değerinin onda biri ceza verilir

Not: İtirazlar yedi gün içinde gümrük başmüdürlüğü ya da on beş gün içinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığına yapılır.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ : benzin, motorin, fuel oil, doğal gaz , binek otomobilleri, otobüs, minibüs, yük arabaları, motosikletler, gemiler, yatlar, tekneler, hava taşıtları

Önemli Not : Yalnızca yeni motorlu taşıtlar vergiye konudur 2. ellerden ÖTV alınmaz

ÖTV vergi sınıflandırmalar : Otobüsler %1, Tütün içeren sigaralar %69,

Binek Otomobiller : Silindir hacmi 1600 cm3’ü geçmeyenler %37, Silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3’ü geçmeyenler %80, Silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler  %130,

Önemli Not: ÖTV nin yürürlüğe girmesi ile Akaryakıt Tüketim Vergisi kalkmıştır.

BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ VERGİSİ : Gider Vergileri Kanunu’nunca düzenlenmiştir.

Not: BSMV’nin yasal yükümlüsü; bankalar, sigorta şirketleri ve bankerlerdir

* Döviz büroları verginin yasal yükümlüsü olarak öngörülmemiştir

* BSMV’nin oranı %15 olarak öngörülmüştür

Önemli Not: Bankaların kendi şubelerinde yaptığı işlemler vergi konusu olmaz

Özel İletişim Vergisi

Cep telefonunda %25; televizyon, kablolu yayın, sabit telefon faturalarında %15; internet servis sağlayıcılığı hizmetinde ise %5’tir.(hepsine ilave olarak %18 oranında KDV)

Şans Oyunları Vergisi : Oranı %18 dir

Harçlar : Sunulan hizmetten dolayı alınan paralar harçlardır. Maktu ve Nisbi matrah ölçüdür

Tapu ve Kadastro Harçları: Gayrimenkul satılması durumunda, alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı binde 16,5 tapu harcı alınır. •Harç, kural olarak makbuz verilmesi suretiyle ödenmektedir

Damga vergisi nedir, tanımı: Kişiler veya kuruluşlar arası hukuki işlemlerin geçerliliğini belgeleyen kağıtlardan alınan vergidir.

Damga vergisi:  Makbuz verilmesi, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması yollarından biriyle ödenir

Damga vergisi muhtasar beyannamesinin en son verilme tarihi her ayın 23 dür.

ÜNİTE 8

SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER: Motorlu taşıtlar ve Veraset ve İntikal vergisi

Motorlu Taşıt: “Karada, havada, deniz, göl ve nehirlerde insan, hayvan ve eşya taşımaya yarayan ve makine kuvvetiyle hareket eden taşıtlardır.”şeklinde tanımlanmıştır.

Motorlu taşıtlar vergisinde mükellefiyetin başlaması, motorlu taşıtların trafik sicili ile Ulaştırma Bakanlığı tarafından tutulan sivil hava vasıtaları siciline kayıt ve tesciline bağlanmıştır * Vergilendirmede Spesifik esas özelliği alınmış

• Yeni kayıt ve tescil edilen taşıtlar için:

Kayıt ve tescil takvim yılının ilk altı ayı içinde gerçekleşmişse kayıt ve tescilin yapıldığı takvim yılı başından, Kayıt ve tescil takvim yılının son altı ayı içinde gerçekleşmişse son altı aylık dönemin başından itibaren başlamaktadır

Not: Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, noterler tarafından yapılır

Vergileme Ölçüleri, Vergi Miktarları

• (I) no.lu tarifede yer alan taşıtlarda motor silindir hacmi, yaş
• (II) no.lu tarifede yer alan taşıtlarda motor silindir hacmi, yaş yanında koltuk sayısı

Önemli Not: Ödenmesi, her yıl Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte yapılır.

VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ : “adı var, kendi yok vergisi” şeklinde de isimlendirilebilir

Verginin Oranı :Stopaj yoluyla alınan veraset ve intikal vergisinin oranı %10 dur.

Not: Veraset veya İntikal yolları ile vergi gerçekleşir . İntikal yolları (şans oyunları ,çekiliş , at yarışları )

Not: Milli Piyango Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen çekilişlerde kazanılan ikramiyelerin vergiden muaf olduğunu öngörmektedir

Önemli Not: Veraset ve intikal vergisinde ek süre (15 gün ) uygulaması vardır

EMLÂK VERGİSİ

Emlak Vergisi Kanunu üç kısımdan oluşmaktadır;

birinci kısımda ,bina,  ikinci kısımda  arazi vergisi ile ilgili hükümler,  üçüncü kısımda ise ilk iki kısmı ilgilendiren ortak hükümler yer almaktadır

Bina vergisinin oranı;

• Meskenlerde binde 1, •Diğer binalarda ise binde 2 olarak belirlenmiştir

Arazi Vergisi: Matrah, Oran

                                                   Büyükşehir Belediyeleri                Diğer Belediyeler

Konut ve Arazi                                      binde 2                                 binde 1

İşyeri                                                       binde  4                                binde  2

Arsa                                                        binde  6                                  binde  3

Bakanlar Kurulu, bu oranları 3 katına kadar artırma ve yarısına kadar indirme konusunda yetkili kılınmıştır

Yunus Emre GÜNGÖREN      
      Eğitim Danışmanı             
yunusemre@kariyermemur.com