Cumhuriyet Dönemi Kültür ve Medeniyeti Özet Tarih Ders Notu

A. CUMHURİYET DÖNEMİ DEVLET YÖNETİMİ

Mustafa Kemal Kongre ve Genelgelerde

• Demokratik Meşruiyet
• Demokratik Temsil
• Hukuki kurallara saygılı olmaya dikkat etti

Mustafa Kemal’e göre vatandaşlığın tanımı

• Kalkınma yolunda birlikte ilerleyen
• Hür bakış açısına sahip olan
• Çağa uygun davranışlar gösteren

NOT: İlk defa vatandaşlığın tanımı 1924 Anayasasında yapıldı.

Kadınların Meslekleri

• Belediye Başkanı: Sadiye Hanım -Artvin Yusufeli
• Muhtar: Gül Esin -Aydın Çine
• Köylü Mebus Kadın: Satı Kadın -Ankara Kazan
• Mühendis: Sabiha Rıfat
• İnşaat Mühendisi: Sabiha Güreyman
• Savaş Pilotu: Sabiha Gökçen
• Tiyatrocu: Atife Jale
• Dünya Güzeli: Keriman Halis Ece -1932
• Öğretmen: Tezel Taşkıran
• Operatör Doktor: Rahime Batu
• Rallici: Azize Hanım -1927 Akropol Rallisi
• Milli Sporcu: Leyla Asım Turgut -Fenerbahçe Yüzücü
• Avukat: Beyhan Hanım
• Kadın Doğum Uzmanı: Pakize İzzet Tarzi

B. CUMHURİYET DÖNEMİ HUKUK

1921 Anayasası -Teşkilatı Esasi

• Kişi hak ve ödevlerine yer verilmez.
• Savaş zamanı hazırlandığı için kısa ve özdür.
• Egemenlik ilk defa millete verilmiştir.
• Tek yumuşak anayasadır.
• İlk değişikliği devletin rejimi Cumhuriyettir.

C. CUMHURİYET DÖNEMİ SOSYAL HAYAT

İlk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı. Atatürk nüfusu arttırmak için:

• Doğumu engelleyici ilaç ve araçları yasaklattı.
• Çok çocuklu ailelere vergiden muaf tuttu. -4 çocuk
• 6 çocuk ve üzerine bedelsiz tarla verildi.
• Yurt dışında yaşayan Türklerin geri gelmesi için vize muafiyeti sağlandı.

Atatürk 170 defa yurtiçi gezisi yaptı. Ancak Cumhurbaşkanlığı döneminde “Hataya” hiç gidemedi. Halkla bütünleşmeyi sağlamak. Sorunları yerinde görmek. Şehirli nüfus köylü nüfusu 1985 yılında geçiyor.

D. CUMHURİYET DÖNEMİ MİMARİ

• Mimar Kemalettin -Gazi Eğitim Enstitüsü
• Vedat Tek -2.TBMM / Ankara Palas
• Prof. Dr. Emin Onat -1953 Anıtkabir
• Doç. Dr. Orhan Ada -1953 Anıtkabir
• Ali Talat Bey -Beşiktaş ve Kuzguncuk İskeleleri

E. CUMHURİYET DÖNEMİ RESİM

• İbrahim Çallı -Zeybekler Tablosu ve Hatay’ın Anavatana Özlemi
• Ruhi Arel

F. CUMHURİYET DÖNEMİ HEYKEL

• Osmanlıda ilk heykelini yaptıran padişah Sultan Abdülaziz’dir.
• İlk Atatürk heykeli İstanbul Sarayburnu’nda açıldı.
• Heinrich Krippel -Ulus Zafer Anıtı/Samsun Atatürk Anıtı
• Pietro Conanica -Taksim Cumhuriyet Anıtı

G. CUMHURİYET DÖNEMİ ORDU

• Hazar Projesi ve Konuş Projesi ile yaşlı askerler emekliliğe sevk edildi.

H. CUMHURİYET DÖNEMİ MÜZİK

• Darülelhan: Konservatuvar
• Darülbedayi: İstanbul Şehir Tiyatrosu
• 1927 yılında Muhsin Ertuğrul tiyatromuza çağ atlattı
• Musiki Muallim Mektebi: Prof. Paul Hindemint’in yazdığı rapor doğrultusunda açıldı. Milli Musiki ve Temsil Akademisi -Ankara Devlet Konservatuvarı

Türk Beşleri

• Cemal Reşit Rey -10.yıl marşının bestecisi
• Adnan Saygun -İlk operayı açtı Özsoy
• Necil Kazım Aksoy
• Ulvi Cemal Erkin
• Hasan Ferit Alnar
• Onuncu Yıl Marşı Faruk Nafız Çamlıbel ve Behçet Kemal Çağlar tarafından yazılmıştır.
• Güfte yazar demektir.

I. CUMHURİYET DÖNEMİ MÜZECİLİK

• 1924 -Topkapı sarayının bir bölümü
• 1925 -Ankara Etnografya müzesi
• 1927 -Konya Mevlana müzesi
• 1934 -Ayasofya Camiden müzeye çevriliyor
• 1937 -İstanbul Resim ve Heykel müzesi

İ. CUMHURİYET DÖNEMİ EĞİTİM

• 1924 -Tevhidi tedrisat yasası
• 1925 -Ankara hukuk mektebi
• 1926 -Maarif teşkilatı hakkında kanun
• 1928 -Latin harflerinin kabulü
• 1928 -Millet mektepleri
• 1931 -Türk Tarih Kurumu -Tevfik Bıyıklıoğlu
• 1932 -Türk Dil Kurumu -Semih Rıfat Yalnızlıgil
• 1932 -Halkevleri -Ülkü -Londra
• 1933 -Darülfünun yerine İstanbul Üniversitesi açıldı. Atatürk’e Tarih fahri doktorası verildi. Albert Malche
• 1936 -Eğitmen kursları -Saffet Arıkan. Köylerde eğitmen yetiştirmek.

Yakup Kadri Karaosmanoğlu

• Yaban -Ankara
• Kadro Dergisi -Türk inkılabının ideolojisini sistemleştirmiştir.

Kemal Arıburnu

• Atatürk’ten anılar

Halide Edip Adıvar

• Ateşten Gömlek – İlk Roman
• Türk’ün ateşle imtihanı -On başı ve çavuş rütbeleriyle ordudaki yılları

Falih Rıfkı Atay

• Zeytindağı -2014
• Çankaya -1961’de yayınladın. Cumhuriyet dönemi

Kazım Karabekir

• İstiklal Harbimiz -2014
• Şarkılı ibret -Şehit çocuklarına oynattığı müzikal tiyatro

Samim Kocagöz

• Karakalpaklılar

Fahrettin Paşa

• Medine Müdafaası -Hicaz Yemen cephesi

Kemal Tahir

• Yorgun Savaşçı

Ali Fuat Cebesoy

• Sınıf arkadaşım Atatürk

Tarık Buğra

• Küçük Ağa
• Osmancık