2. Mahmut Islahatları Nelerdir?

2. MAHMUT ISLAHATLARI

a) Sened-i İttifak (1808)

• 2. Mahmut ile ayanlar arasında yapılmıştır.
• Ayanların varlığı resmileşmiştir.
• İlk defa Osmanlı tarihinde padişahın yetkileri kısıtlanmıştır.
• Osmanlı tarihinin ilk demokratikleşme hareketidir.
• 1215’deki Magna Carta’ya benzetilir.

b) Yönetim Alanında Yapılan Islahatlar

• Ayanlığı kaldırdı. Köylere “muhtar”, Eyaletlere “müşir” atadı.
• Tımar sistemini kaldırdı.
• Müsadere sistemini kaldırdı. Böylece özel mülkiyet gelişmiştir.
• Devlet dairelerine resmini astırmıştır. Tasvir-i Hümayun.
• Evkaf vekaleti (Vakıflar Müdürlüğü) kuruldu.
• Belediye işlerini düzenlemek için “ihtisab Nezareti” kuruldu.
• Pasaport uygulamasına geçildi.
• İstanbul’a göç edenler için “Mürur Tezkeresi” düzenlendi.
• İdari işleri düzenlemek için “Dar-ı Şurayı Babıali” kuruldu.
• Memurların yargı ve terfi işlemleri için “Meclis-i Valayı Ahkam-ı Adliye” kuruldu.
• İlk defa “Takvim-i Vekayı” adlı resmi gazete çıkarıldı.
•  Devlet memurlarının zorunlu ceket, pantolon ve fes giymesi kararlaştırıldı.
• Devlet memuru yetiştirmek amacıyla “Mekteb-i Maarif-i Adliye” açıldı.
• Yabancı dil bilen Müslüman diplomat yetiştirmek için “Tercüme Odaları” kuruldu.
• Posta teşkilatı kuruldu.

c) Askeri Alanda Yapılan Islahatlar

• Sekban-ı Cedid Ocağı kuruldu.
• Eşkinci Ocağı kuruldu.
• Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. “Vakayı Hayriye” olarak adlandırılır.
• Asakar-i Mansure-i Muhammediye ordusu kuruldu.
• Yeni kurulan ordunun asker ihtiyacının karşılanması amacıyla “Mekteb-i Fünun-ı Harbiye” kuruldu.
• İlk defa askeri amaçlı nüfus sayımı yapıldı. Sadece Erkekler ve Hayvanlar sayılmıştır.
• “Dar-ı Şurayı Askeri” – Askerlik şubeleri kuruldu.
• Jandarmanın temeli sayılan “Redif Birlikleri” kuruldu.
• Mehterane kapatıldı. Yerine Donizetti paşalar tarafından “Mızıkayı Hümayun” kuruldu.
• Mektebi Şahane ve Mektebi Tıbbiye kuruldu.

d) Eğitim, Sağlık ve Kültür Alanında Yapılan Islahatlar

• Avrupa’ya ilk defa öğrenciler gönderildi.
• Orta dereceli okullar olan “Mekteb-i Ulum-ü Edebiye” ve “Rüştiyeler” açıldı.
• Karantina uygulaması başlatıldı.
• Yurtiçine geziler düzenlendi.
• İlköğretimin sadece İstanbul’da zorunlu hale getirdi.

e) Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar

• Feshane kuruldu. Fes üretildi.
• Memurun giydiği ceket ve pantolon ise yerli kumaştan olması zorunluluğu getirildi.

1838 Balta Limanı Anlaşması

• İngiltere ve Osmanlı Devleti arasında yapılmıştır.
• İngiltere’ye verilen kapitülasyonların kapsamı genişletilmiştir.
• Bu anlaşmayla yabancıların ödemiş oldukları iç gümrük vergisi kaldırıldı.
• Yabancıların ödemiş oldukları gümrük vergilerinin oranı düşürüldü.

Bu Anlaşmanın Önemi

• Osmanlı ekonomisi dışa bağımlı hale geldi.
• Esnaf battı. Lonca teşkilatı kapandı.
• Osmanlı Devleti Avrupa’nın yarı sömürgesi ve açık pazarı haline geldi.