Demokratik Devlet İlkesi Ne Demektir ?

DEMOKRATİK DEVLET İLKESİ

Demokrasi uygulamaları ülkeden ülkeye ve hatta bir ülke içinde dönemden döneme farklılıklar gösterebilir. Ancak, bir ülkede demokrasiden bahsedebilmesi için en azından aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlar DEMOKRATİK DEVLET İLKESİ

Demokrasi uygulamaları ülkeden ülkeye ve hatta bir ülke içinde dönemden döneme farklılıklar gösterebilir. Ancak, bir ülkede demokrasiden bahsedebilmesi için en azından aşağıdaki şartların gerçekleşmesi gerekir. Bu şartlar ne kadar gelişirse, o kadar güçlü bir demokrasi vardır diyebili­riz.

• Siyasi karar organlarının seçimlerle belirlenmesi gere­kir. Seçimlerin demokrasiyi sağlaması için aşağıda be­lirtilen demokratik seçim ilkelerini taşıması

Genel Oy: Servet, vergi, öğrenim durumu ve cinsiyet gibi sınırlamalar olmaksızın, bütün vatandaşların oy hakkına sahip olmalarıdır.

Eşit Oy: Bu ilke her seçmenin bir tek oya sahip olması anlamına gelir.

Seçimlerin Serbestliği: Bu ilke, vatandaşların hiçbir baskı ve zorlama olmadan oy kullanabilmelerini ifade eder.

Tek Dereceli Seçim: Seçimler seçmenlerin temsilcilerini doğrudan doğruya seçip seçmemeleri bakımından, tek ve iki dereceli olmak üzere ikiye ayrılır. Tek dereceli seçimde seçmenler, temsilcilerini doğrudan doğruya seçerler.

Not: Ülkemizde tek dereceli seçim sistemine 1946’da geçilmiştir.

Oyun Gizliliği: Seçmenin iradesini serbestçe ve her türlü baskıdan uzak bir biçimde kullanabilmesidir. Türkiye’de 1950 yılında kabul edilmiştir.

Açık Sayım ve Döküm: Oyların sayımının ve dökümünün kamuya (herkese) açık olarak yapılmasıdır. Bu ilke de 1950 yılında ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır.

Seçimlerin Yargı Organlarının Yönetim ve Denetiminde Yapılması: Anayasamıza göre, seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Bu amaçla Yük­sek Seçim Kurulu kurulmuştur.

Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur.

Yüksek Seçim Kurulunun kararları kesindir. Bu kararlar aleyhine başka bir mercie başvurulamaz.

• Siyasi partiler serbestçe örgütlenebilmesi ve eşit şart­larda iktidar yarışması

• Seçimler düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdı

Not: Ülkemizde milletvekili genel seçimleri 4 yılda bir, mahalli idareler genel seçimleri 5 yılda bir yapılır.

• Birden çok siyasi parti (en az iki) bulunmalı ve her birinin iktidar olma şansı olmalıdı Muhalefet partilerinin iktidar olma şansı bulunmalı, iktidar partisinin de muha­lefete düşmesi mümkün olmalıdır.

• Ayırt etmeksizin tüm vatandaşların temel insan hakları­nın hukuk güvencesi altında olması

1982 Anayasası’yla oy vermek hem bir hak, hem de anaya­sal bir görev olmuştur. Bu ödevi yerine getirmeyenlere para cezası uygulanır.