Erzurum Kongresi Maddeleri Ve Erzurum Kongresinin Önemi

Erzurum Kongresi maddeleri, Ermenilerin Doğu Anadolu’daki faaliyetlerine karşı Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin çalışmaları sonucu toplanmıştır.

Kazım Karabekir Paşa’nın daveti üzerine kongreye Mustafa Kemal Paşa da katılmıştır.

Kongrenin Top Erzurum Kongresi, Ermenilerin Doğu Anadolu’daki faaliyetlerine karşı Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin çalışmaları sonucu toplanmıştır.

Kazım Karabekir Paşa’nın daveti üzerine kongreye Mustafa Kemal Paşa da katılmıştır.

Kongrenin Toplanma Nedenleri

Doğu Anadolu’da bir Ermeni devleti kurmayı amaçlayan İtilaf devletleri Mondros Ateşkes Antlaşmasında “Ermeni Vilayetleri” ifadesine yer vermiştir.

İtilaf devletlerinin 18 Ocak 1919’da toplanan Paris Barış Konferansı’nda bölgede Ermenistan’ın kurulması kararını almaları Ermenileri cesaretlendirmiştir. Bu yüzden Erzurum Kongresi’nin temel amacı, bölgenin Türk yurdu olarak kalmasını sağlayacak kararlar almaktı. Kongreye

Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti de delege göndererek katılmıştır.

Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum’a Gelişi

Mustafa Kemal Paşa, davet edildiği kongreye müfettişlik görevi ve askerlik mesleğinden istifa etmiş “askeri ve mülki” yetkilerinden yoksun olarak katılmıştır.

Doğu Anadolu’daki illeri temsilen 57 delegenin katılımıyla Erzurum Kongresi 23 Temmuz 1919’da çalışmalarına başlamış, İstanbul Hükümeti ise kongreyi isyan hareketi olarak nitelendirmiştir.

Erzurum Kongresinin Önemi ve Maddeleri Nelerdir? Tarih Özet Ders Notu

• Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz. (YORUMLAR: Yurdun her bölgesinin bir bütün olduğu ve sınırlardan taviz verilmeyeceği belirtilmiştir. İlk kez “Milli Sınırlar” ifadesi kullanılmıştır.)

• Her türlü işgale ve müdahaleye milletçe birlikte karşı konulacaktır. (YORUM: Bölgesel güçlerin birleşerek hareket etmesi gerektiği vurgulanmış, bu amaçla Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’daki cemiyetler birleştirilmiştir.)
• İstanbul Hükümeti vatanın bağımsızlığını sağlayamazsa, bu amaçla geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümetin üyeleri Milli Kongre tarafından seçilecek, kongre toplanamamışsa seçim işini Temsil Heyeti yapacaktır. (YORUMLAR: İstanbul yönetimine alternatif geçici bir hükümet kurulmasının gerekliliği ifade edilmiştir. Alınan kararların uygulanabilmesi için bölgesel yetkilerle Temsil Heyeti oluşturulmuştur.)

• Milli kuvvetleri etkili, milli iradeyi egemen kılmak esastır. (YORUM: Ulusal iradenin bağımsızlık mücadelesine hâkim kılınması gerektiği belirtilmiştir.)

• Milletin bağımsızlığını ve vatanın bütünlüğünü tehlikeye düşürmemek kaydıyla herhangi bir devletten ekonomik ve siyasi yardım alınabilir.

Erzurum Kongresi’nin Milli Mücadele’deki Yeri

• Bölgesel bir kongre olmasına rağmen, alınan kararlar bütün yurdu ilgilendirmiştir. Kongrenin ulusal kararlar almasında Mustafa Kemal’in kongre başkanı olması etkili olmuştur.

• Kongrede bölgesel yetkileri olan 9 kişilik Temsil Heyeti oluşturulmuş ve başkanlığına da Mustafa Kemal Paşa getirilmiştir.

• İç politika konulan yanında dış politika ile ilgili gündemlerin de görüşülmesi kongrenin ulusal bir meclis gibi hareket ettiğini gösterir.

• Direniş cemiyetlerinin birleştirilmesi bütün yurttaki direnişin birleştirilmesi yolunda ilk adım olmuştur.

• İstanbul Hükümeti’nin kongrenin toplanmasını engelleyememesi Anadolu’daki otoritesini yitirdiğini göstermiştir.

• Alınan kararlar yurttaki bütün resmi makamlara ve İtilaf devletlerinin temsilcilerine gönderilmiştir.

• Hristiyan ahaliye, siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

(YORUMLAR: Azınlıklara tanınacak ayrıcalıkların kabul edilemeyeceği belirtilmiştir. İçişlerimize hiçbir devletin karışamayacağı ifade edilmiştir.)

• Manda ve himaye yönetimi kabul olunamaz.

(YORUMLAR: Mondros Ateşkesi’nden sonra yurdun parçalanmasını önlemeye yönelik ilk ciddi girişimdir. Tam ve koşulsuz bağımsızlık hedeflenmiştir.)

• Mebuslar Meclisi derhal toplanmalı ve hükümet denetlenmelidir.

(YORUM: Meclisin açılarak milli iradenin egemen kılınması amaçlanmıştır.)

• Toplanan ulusal güçler ve ulusal irade Padişahlık ve Halifelik makamını kurtaracaktır.

(YORUM: Ulusal egemenliğe ters düşen bu kararın alınmasındaki amaç birlik ve beraberliğin sağlanmak istenmesidir.)