Kamu Maliyesi Süper Özet Final

KAMU MALİYESİ SÜPER ÖZET FİNAL
ÜNİTE 5
Kamu harcamaları : Kısaca, devletin mal ve hizmet alımları için yaptığı harcamalar
Sosyoekonomik tanım: Devletin sosyal hayatla ekonomik faaliyetlerdeki rolünü ve devleti karakterize eden kamu gücünü göz önünde b

KAMU MALİYESİ SÜPER ÖZET FİNAL
ÜNİTE 5

Kamu harcamaları : Kısaca, devletin mal ve hizmet alımları için yaptığı harcamalar
Sosyoekonomik tanım: Devletin sosyal hayatla ekonomik faaliyetlerdeki rolünü ve devleti karakterize eden kamu gücünü göz önünde bulundurmaktadır.
Hukuki Tanım: Kamu harcamasını tanımlamada harcamacı kurumun hukuki kimliğini göz önünde bulundurmaktadır.
Geniş Anlamda Kamu Harcamaları bütçe sistemi dışında kalan diğer tüm kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan harcamaları da içine almaktadır.
Dar Anlamda Kamu Harcamaları : Kamu harcamalarını dar anlamda açıklayan görüş Maurice Duverger tarafından hukuki tanım olarak adlandırılmaktadır. Bu tanıma göre, bir harcamanın kamu harcaması olarak nitelendirilmesi, harcamayı yapanın hukuki kişiliğine bağlıdır.
Genel bütçe, merkezi idarenin (TBMM, Cumhurbaşkanlığı ve bakanlıkların) bütçelerini kapsamaktadır. Özel bütçe ise her biri bir bakanlığa bağlı kuruluşları bütçelerini ifade etmektedir
Dar kapsamlı kamu harcamaları yaklaşımı genel kabul gören yaklaşım olmuştur.
KAMU HARCAMALARININ SINIFLANDIRILMASI
1) İdari (Organik) Sınıflandırma 2) Fonksiyonel Sınıflandırma 3) Ekonomik
Yatırım ve Cari Harcamaları : GSMH ya katkıda bulunan harcamalar
Yatırım harcamaları : “bütünüyle ekonominin genel üretkenliğini hali hazırda ya da gelecekte geliştirmeye yarayan harcamalar” Duran varlıklara yapılan harcamalar.
Cari harcamalar : “söz konusu üretkenliği doğrudan doğruya artırmaya yarayan harcamalar” olarak tanımlamak yerindedir.
Transfer Harcamaları : Dönemin GSMH’ sına bir katkıda bulunmayıp, bir aktif transferi karşılığında yapılmış harcamalar. Örneğin; Emekli sandığı, öğrenci bursları. Yardımlar
Gerçek Harcamalar Devletin tüketim harcamalarıdır. Gerçek harcamalar cari ve yatırım harcamalarıdır.
Kamu Harcamalarının Görünürde Artış Nedenleri
1) Paranın Satın Alma Gücünün Düşmesi 2) Bütçe Sistemlerinin Değişmesi
3) Ülke Yüzölçümü ve Nüfusun Artması
Kamu Harcamalarının Gerçek Artış Nedenleri
1) Ekonomik Nedenler 2) Teknolojik Nedenler
3) Sosyal Nedenler 4) Askeri Nedenler 5) Siyasi Nedenler
* Wagner yasası, kamu harcamalarının, milli gelirden daha hızlı artmasını ifade etmektedir.
Peacock-Wiseman’ın Sıçrama Tezi
Sıçrama Hipotezi: İngiltere örneğine dayanarak savaşlar gibi büyük bunalım dönemlerinde, kamu harcamaları sıçrama yaparak artar, bunalım sonrası dönemlerde de eski düzeyine inemez.
Kamusal Tercihler Teorisi: Bu yaklaşıma göre kamu harcamalarının artışı politiktir.
“devletin başarısızlığı” teorisini geliştirmiştir.

ÜNİTE 6

Kamu ekonomisinin ürettiği mallar
a) Bölünemez : Zorunlu (cebri) finansman yani vergileme b) Yarı bölünebilir : Eğitim ve sağlık hizmetleri. Kısmen zorunlu, kısmen gönüllü ödeme ile yapılır. Vergi ve harçlar
c) Bölünebilir özel mallar : KİT ler Gönüllü finansman yoluyla bu mal ve hizmetlerin maliyetlerinin karşılanması yoluna gidilebilir.
KAMUNUN ZORLA (CEBRİ OLARAK) ELDE ETTİĞİ GELİRLER
Vergiler
Harçlar : yaptıkları hukuki işlemden, sundukları hizmetten dolayı aldıkları paraya, harç denir. Noter, adliye, tapu hizmetleri
Resim : Alınan izin karşılığı ödenen ücret
Şerefsiye : Yerel yönetimlerin bayındırlık işlerinden dolayı gayrimenkulün değerinin artışından alınan para
Parafiskal Gelir : Hemen hemen vergicilik . Aidatlar , SSK primleri .
Para Cezaları : Amacı gelir elde etmek değildir.
Zorunlu Borçlanma : Faizi ile geri ödenir. Ender görülür.
KAMUNUN ZORLAMA OLMADAN ELDE ETTİĞİ GELİRLER
1) Teşebbüs ve Mülkiyetler 2) Bağış ve Yardımlar 3) İsteğe Bağlı Borçlanma
4) Mali Tekeller
PARASAL İŞLEMLERDEN ELDE EDİLEN GELİRLER
1) Para Basma (Emisyon): Bu yönteme Merkez Bankası kaynaklı finansman da denmektedir.
2) Devalüasyon : Ulusal paranın yabancı paralar karşısında dış değerinin düşürülmesi olarak tanımlanan devalüasyon da devlet için bir tür dolaylı gelir elde etme yöntemidir.

ÜNİTE 7

Bütçe kavramı, Devlet’in gelir ve gider belgeleri, yürütmenin bulduğu mali kaynaklarla bu kaynakların kullanılma gereksinmesini kapsamaktadır.
Devlet Bütçesi : Kamu kurum ve kuruluşlarının, belirli bir dönem için gelir ve giderlerini tahmin eden, bunların uygulanmasına önceden izin veren hukuki bir dokümandır.
BÜTÇENİN KLASİK İŞLEVLERİ
1)Bütçenin Mali İşlevi : Bütçenin en eski ve en olağan işlevlerinden birisi
2) Bütçenin Siyasal İşlevi : Parlamentolar halkın isteklerini bütçe ile karşılar.
3) Bütçenin Hukuki İşlevi: Yasalar ile bütçeye dayanak oluşturulur.
4) Bütçenin Denetim İşlevi : a) Etkinlik Denetimi b) İdari Denetim c) Yasal Denetim
BÜTÇENİN ÇAĞDAŞ İŞLEVLERİ
1) Kaynak Tahsisinde Etkinlik 2) Ekonomik İstikrar 3) Gelir Dağılımı
* Bütçe Dönemi (Mali Yıl) : Türkiyede mali yılbaşı 1 Ocaktır.
Merkezi Yönetim Bütçe Hazırlama Süreci
1) Orta Vadeli Programın hazırlanması 2) Orta Vadeli Planlar 3) Bütçenin Uygulanması Sonuçların izlenmesi
ORTA VADELİ PROGRAM
* Orta Vadeli Programı Kalkınma Bakanlığı hazırlamaktadır.
* Bakanlar kurulu bu programı Eylül ayının ilk haftasında toplanarak başlar Mayıs ayının sonuna kadar görüşerek kabul etmesi ve Resmi gazetede yayınlanması gerekir.
* Kalkınma planı, stratejik planlar ve genel ekonomik koşullar doğrultusunda makro ekonomik politikaları, hedefleri ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri de kapsayacak şekilde hazırlanması gerekmektedir.
ORTA VADELİ MALİ PLAN
* Gelecek 3 yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle birlikte, hedef açık ve borçlanma durumuyla kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren bir belgedir.
* Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan Orta Vadeli Malî Plan, Eylül ayının 15’ine kadar Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanarak Resmî Gazetede yayımlanmaktadır.
Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi
Bütçe Çağrısı :Genel esaslar çerçevesinde, bütçe hazırlığına yer verirken
Bütçe Hazırlama rehberi:Daha ayrıntılı, bütçe tekniğine göre, o yıl bütçesinin özelliklerini gösteren ilkeleri kapsar.
* Her ikisini de Maliye bakanlığı tarafından hazırlanır.
Gider Bütçesinin Hazırlanması
1) Gelir Cetveli ( B Cetveli ) : Gelir tahminlerin yer aldığı cetvel
2) Finansman Cetveli (F Cetveli) : Bütçe açıklarının finansı bütçe fazlaları yer alır.
3) Gider Cetveli ( A Cetveli ) : Kurumların ödenek miktarını gösterir.
* Yapılan cetveller sırayla Gelir ve Finansman cetveli en son ise Gider cetvelidir .
Bütçe Yasası ve Ekleri
Bütçe Yasa tasarısında, bütçe Yasa metni ve ona bağlı belgeler yer alır. Sırayla
1) A Cetveli 2) B Cetveli 3) Diğer cetveller Bu raporlar TBMM ye sunulur.
Milli Bütçe Tahmin Raporu : Milli Bütçe Tahmin Raporunda, gelecek mali yıldaki kaynaklar ve bunların kullanılma durumları gösterilir.
Yıllık Ekonomik Rapor : Bakanlar kuru 1 Ocak mali yılbaşından 75 gün önce, görüşülmek ve onaylanıp Yasa olarak 1 Ocakta yürürlüğe girmek üzere TBMM’ne sunar.
Bütçe Yasa Metni
* Bütçe Komisyonu 40 üyeden oluşur 25 üye iktidardandır.
* Komisyon Yasayı 55 gün içinde kabul edeceği metni TBMM ye sunar

Yunus Emre GÜNGÖREN
Eğitim Danışmanı
[email protected]