MİSAK-I MİLLİ KARARLARI (28 OCAK 1920)
Mondros Antlaşması’nın (30 Ekim 1918) imza-landığı gün, düşman ordularının işgali altında bulunan ve çoğunluğu Arap olan yerlerin kaderi, o bölge halkının serbestçe vereceği karara bağlı olacaktır. Bunun dı MİSAK-I MİLLİ KARARLARI (28 OCAK 1920)
- Mondros Antlaşması’nın (30 Ekim 1918) imza-landığı gün, düşman ordularının işgali altında bulunan ve çoğunluğu Arap olan yerlerin kaderi, o bölge halkının serbestçe vereceği karara bağlı olacaktır. Bunun dışında kalan ve o gün işgal edilmiş olan Türk ve İslam çoğunluğunun bulun-duğu bölgeler bölünmez ve ayrılmaz bir bütün-dür. (YORUMLAR: İlk kez Erzurum Kongresi’nde ifade edilen ve Sivas Kongresi’nde de kabul edilen
“Milli sınırlar” ifadesi bu madde ile açıklanmıştır.
Vatanın bölünmez bir bütün olduğu ifade edilerek işgallerin tanınmayacağı belirtilmiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra yapılan işgallerin sona erdirilmesi istenmiştir. I. Dünya Savaşı sırasın-da işgal edilmiş olan Arap illerinin yönetiminin, iş-galci güçler tarafından belirlenmesine karşı çıkılmış, bu yerlerde Wilson İlkeleri’ne uygun olarak halk oy-laması yapılması istenmiştir.)
- 1918’de halkın oyları ile anavatana katılmış olan Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar halk oylaması yapılmalıdır. (YORUMLAR: “Elviye-i
Selase” (üç vilayet) olarak bilinen bu iller Sovyet
Rusya ile imzalanan Brest Litowsk Antlaşması uya-rınca yapılan halk oylamaları sonucunda Osmanlı Devletime bağlanmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşma-sında ise, Osmanlı ordularının bu topraklardan çe-kilmesi kararlaştırılmıştır. Bu madde, bu illerin hal-kının çoğunluğunun Türk olmasına dayandırılmış-tır.)
- Batı Trakya’nın hukukî durumunun tespiti ser-bestçe gerçekleştirilecek halkoylamasıyla belir-lenmelidir. (YORUM: Osmanlı Devletinin Balkan Savaşlarında kaybetmiş olduğu Batı Trakya’da Türk-lerin çoğunlukta olması nedeniyle böyle bir karar alınmıştır.)
- Marmara’nın güvenliği sağlandığı takdirde Boğazlar ticari ulaşıma açılacaktır. (YORUM: İstanbul ve Bo-ğazların güvenliği garanti altına alınmak istenmiştir. Boğazların Türklerin yönetimine bırakılması gerek-tiği belirtilmiştir.)
- Azınlıkların hakları, komşu ülkelerde yaşayan Müs-lüman halka tanınan haklar oranında güvence altına alınacaktır. (YORUM: Devletlerarası ilişkilerde eşit-lik ilkesinin gözerdi edilmemesi gerektiği vurgulan-mıştır.)
- Siyasi, adli ve mali gelişmemize engelleyen her türlü sınırlandırmalar kaldırılmalıdır. Payımıza düşecek borçların ödenmesi şartları bu esasa aykırı olamaz. (YORUM: Kapitülasyonların kaldırılmasıyla yabancı-ların ayrıcalıklarına son verilmesi amaçlanmıştır.)
Misak-ı Millînin Kurtuluş Savaşındaki Yeri
- Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde alınan kararlar, Osmanlı Mebuslar Meclisi tarafından onaylanmış ve resmiyet kazanmıştır.
- Yapılacak barış antlaşmasında Türk tarafının kabul edeceği konular ve sınırlar belirtilmiştir. Lozan Gö-rüşmelerinde, Misak-ı Milli kararları, TBMM temsil-cilerinin temel dayanağı olmuştur.
Misak-ı Millîye Karşı Tepkiler ve İstanbul’un İşgali
İtilaf devletleri ve İstanbul Hükümeti, Mebuslar Mecli-si’ne baskı yaparak bu kararların iptal edilmesini istemiş, fakat başaramamışlardır. Bu baskılar karşısında Ali Rıza Paşa kabinesi istifa etmiş, yeni kabineyi Salih Paşa kur-muştur.
Buna rağmen İtilaf devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal etmiştir.