Moskova Antlaşması Kısaca Özeti
Sovyet Rusya’nın kurulmasından sonra, Türkiye birçok cephede Batılı ülkelerde savaş halindeydi. Sovyet Rusya’nın Batı karşıtlığı, Türkiye’nin Batılı ülkeler tarafından saldırılara maruz kalması, iki ülkenin ortak noktada birleşmesine olanak tanıyordu.
Sovyet Rusya’nın Ankara’ya elçi göndermesi, hemen ardından Ankara’nın elçi göndermesi, antlaşma için zemin hazırlamıştır. Tarih 1921 yılını gösterdiğinde, Rusya ile TBMM arasında, dostluk ve kardeşlik antlaşması olarak anılan, Moskova antlaşmasını imzaladılar.
TBMM adına Moskova Büyükelçimiz Ali Fuat Paşa tarafından imzalanan bu antlaşmanın önemli maddeleri şunlardır:
- Osmanlı ile Çarlık Rusya arasında imzalanmış olan antlaşmalar geçersiz sayılacaktır,
- Sovyetler Birliği, Misak-ı Milli’yi tanıyacaktır,
- İki taraftan birinin tanımadığı bir antlaşmayı diğeri de kabul etmeyecektir,
- Sovyetler Birliği, TBMM, Gürcistan ve Ermenistan arasında imzalanmış olan antlaşmalara göre belirlenen sınırları, Batum’un Gürcistan’a verilmesi şartıyla kabul edecektir.
- Sovyetler Birliği Kapitülasyonların kaldırılmış olduğunu kabul edecektir,
- İki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmek için ekonomik ve siyasi çeşitli işbirliği antlaşmaları yapılacaktır.
Türk-Rus Yakınlaşmasının Nedenleri
- TBMM’nin Ermenilere karşı başarılı olması,
- Fransızlara karşı güneydeki halk direnişinin etkili olması,
- Yunanlılara karşı yapılan 1. İnönü zaferinin kazanılması,
- İki ülke arasında elçiliklerin açılması ve iyi ilişkilerin başlaması,
- Mustafa Kemal Paşa’nın diplomatik çabaları,
- Türklerinde Ruslarında düşmanlarının ortak olması,
- Sovyet Rusya’nın Anadolu’daki milli mücadeleyi kendi rejimine dönüştürmek istemesi.