Örgütsel Davranış Nedir?

ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SÜPER ÖZET ÜNİTE 1

Örgütsel davranış : Bir saha çalışması olup örgüt içindeki birey ve grupların davranış ve tutumlarını anlamayı açıklamayı ve geliştirmeyi amaçlayan, ilgi alanı insan ve örgütler olan bir disiplindir.

Davranış bil ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SÜPER ÖZET ÜNİTE 1

Örgütsel davranış : Bir saha çalışması olup örgüt içindeki birey ve grupların davranış ve tutumlarını anlamayı açıklamayı ve geliştirmeyi amaçlayan, ilgi alanı insan ve örgütler olan bir disiplindir.

Davranış bilimlerinin disiplinleri de yardımcı olmaktadır.

1. a) Psikoloji : İnsan davranışları üzerinde çalışan
2. b) Sosyoloji : Toplumsal yapıların analizi ve yapılar arasındaki pozisyonlardır.
3. c) Antropoloji : İnsan ve insan davranışlarının bütün olarak inceler

İş performanslarıyla ilgili üç önemli faktör

1) Yönetim ve organizasyon 2) Bilgi teknolojileri 3) İşyeri dizaynıdır

1. Greenberg öngörüleri

Örgütsel davranış örgütlerin her zaman dinamik bir yapıda olduğunu ve her zaman değiştiğini öngörür. Açık bir sistemdir .

* Açık sistem olması  Ham madde, iş gücü, bilgi, finansal destek ve alet gibi kaynaklara ihtiyacı olduğunu gösterir.

Durumsallık Yaklaşımı :  Özel bir hareketi veya davranışın farklı ortamlarda farklı sonuçlarının olabileceğini ifade eder. Bu olgu örgütsel davranışta “bir şeye bağlı olma veya ona göre” sözcüğüyle ifade edilir.

* Yönetici farklı kültürleri anlama ve gözlemleme açısından kozmopolit bir yapıya sahip olmalıdır.

* İnsanların bulundukları kültürlerden başka bir kültüre geçiş yaptıkları zaman yaşadıkları zorlukları Kültür Şoku , Gittikleri yerden asıl yerlerine döndükleri zamanda ise yaşadıkları zorluklara vatana uyum süreci denir.

Yönetici: İnsanları kullanarak işleri yaptıran ve yürüten kişidir.

Yöneticinin Fonksiyonları

1. Planlama 2. Organize etme 3. Liderlik 4. Kontroldür

Yöneticinin Rolleri Nedir?

1. Bireyler arası rolü: Başkanlık etme misafirleri karşılama , çalışanları işe alma
2. Bilgi rolü : Diğer şirketlerden bilgi toplama , monitoring roles
3. Karar verme rolü : Yatırımcılık, kaynak ayırma , görüşmeci sorun çözücü

Robert Katz’a göre yöneticinin  bilgi ve becerileri 3 e ayırmıştır.

1)Teknik bilgi,      2) İnsanla ilgili bilgi,           3) Kavrama ile ilgili bilgi ve becerileri

VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

1. A) Sorun sahibiyle yapılan görüşmeler B) Anket
2. C) Katılımlı ve katılımsız gözlem D) Örgüt ve sorunla ilgili içerik analizleri veya kayıtların incelenmesi

VERİ TOPLAMA ARAŞTIRMALARI

1) Vaka Etüdü : Gerçek hayattan alıntı yaparak

2) Saha Araştırması : Anket ve mülakat teknikleri uygulanarak yapılır

3) Laboratuar Deneyi : Yapay ortamda yapılır

4) Saha Deneyi : Laboratuar deneyine benzerdir ancak gerçek yaşamda yapılır

ÖRGÜTSEL ARAŞTIRMALARI UYGULAMA

1. Teşhis (diagnosis) 2. Çözüm (solution)
2. Eylem (action) 4. Değerlendirme (evalution)

ÜNİTE 2

Kişilik : Bireyin belirgin, değişmeyen ve tutarlı olan özelliklerinin tümünü ifade eder.

Kişiliği oluşturan üç temel nokta

1) Benzersizlik veya kendine özgü oluş        2) Tutarlılık

3) Değişmezlik veya durağanlık

Kluckhohn ve Murray‘ın kişilik açıklamaları

Biyolojik : Diğer insanlara benzediğini ve benzer davrandığını

Kültür: Bazı insanlara benzediğini ve onlar gibi davrandığını

Sosyal : Hiç kimseye benzemeyen, özgün davranış biçimi olduğunu ileri sürerler

DÖNEM KAVRAMI

Freud

• Oral Dönem (0-1) • Anal Dönem (1-3) • Fallik Dönem (3-6)
• Latens Dönem (6-11) • Genital Dönemdir (11 yaş sonrası).

Erikson

• Oral Duyusal Dönem • Kas Anal Dönemi  • Lokomotor-Jenital Dönem  • Latens Dönem
• Ergenlik Dönemi • Yetişkinlik Dönemi • Olgunluk Dönemi  • Yaşlılık Dönemi

Jean Piaget

• Duyusal-Motor Dönem • İşlem Öncesi Dönem • Somut İşlemsel Dönem
• Formel İşlemsel Dönem

KİŞİLİĞİN BEŞ BÜYÜK BOYUTU

1) Sorumlu    2) Uyumlu 3) Nerotik 4) Açıklık   5) Dışa dönüklük

* En merkezî hem de en değerli olan Sorumlu

MBTI Kişilik Göstergeleri

1) Dışa dönüklük/İçe dönüklük 2) Duyusal/Sezgisel

3) Düşünsel/Duygusal  4) Yargısal/Algısal

KİŞİLİĞİN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Kendilik kontrolü; Bireyin herhangi bir davranışının ortaya çıkmasında veya sonuçlarında kendisinin belirli bir katkısının olduğuna inanması

Dışsal Kendilik Kontrolü : İnsanların başına gelen olayların dış etkenlerden kaynaklandığını düşünmek

İçsel Kendilik Kontrolü : İnsanların yaşadıkları olayların kendinden kaynaklandığını düşünmek

Makyavellenist : Yüksek olan kişi başkalarını kullanan, daha çok kazanan, daha az ikna olabilen ancak başkalarını ikna edebilen kişidir.

Narsist : Kendini çok beğenen

Otoriter kişilik, örgüt içinde çalışan insanlar arasında bir statü ve güç farklılığının olmasına inanan kişi

Proaktif Kişilik :Etkin bir şekilde inisiyatif alırlar

KİŞİLİK TİPLERİ

Gerçekçi Tip: Sadece fiziki güç kullanırlar  Sosyal Tip : Bireyler arası ilişkide başarılıdır

Girişken Tip : Sözel yeteneği fazladır.       Artistik Tip : Kendini iyi ifade eden Araştırmacı tip : Düşünmeyi ,koordinasyonu ele alır

Geleneksel Tip (Konvensiyonel) : Kural koyan ihtiyaç karşılayan

ÜNİTE 3

MOD:  Duygusal bir durum olmakla beraber, herhangi bir objeye veya varlığa yönelik değildir.  * Mod ve duygular birbirine zıttırlar.

Duygularımız :  Kişilere, nesnelere veya olaylara karşı tecrübelerimizle kazandığımız ve bizi bir davranışta bulunmaya hazır hâle getiren hislerimizdir

* Duygularla ilgili en önemli faktör, duyguların bir amacı olması veya amaca yönelik olmasıdır.

DUYGULARIN ÖZELLİKLERİ

1. a) Duyguların her zaman bir objesi veya amacı vardır b) Duygular kısa sürede çalışanları etkiler ve bulaşıcı bir hâle gelir c) Duyguların ifadesi evrensel bir yapıdadır
2. d) Kültür insanların duygularında önemli bir faktördür

* Korkunun belirli bir nedeni varken Kaygının belirli bir nedeni yoktur.

Kaygının Nedenleri

1)  Desteğin çekilmesi  2) Olumsuz bir sonuç beklemek

3)  İç çelişki          4) Belirsizlik

Kaynakları Bakımından Duygular

1) Öz-Bilinç Duyguları : Kendinle alakalı suçluluk, utanma veya gurur

2) Sosyal Duygular : Acıma, kıskançlık ,merhamet

Duygusal Uyumsuzluk : İnsanların gerçek iş duyguları ile farklı davranmak zorunda kalmaları

Duygusal zekâ, yaşamın duygusal yönleriyle ilgili olan becerilerinin bir kümesidir. Daniel Goleman

Tutum: Bir bireyin belirli bir objeye veya bir kimseye karşı zihinsel açıdan hazır oluş durumu veya belirli bir biçimdeki vaziyet alışıdır.

Tutumun Bileşenleri

1 . Duygusal Bileşen: Tutum nesnesi ile ilgili olumlu ya da olumsuz olarak nitelendirilen duygusal tecrübelerimizdir.

2 . Bilişsel Bileşen: Algılarımız ve tutumlarımız arasındaki ilişkiyi oluşturur.

3 . Davranışsal Bileşen: Duygu ve inanca uygun olarak hareket etme eğilimidir

* Değer kuramı :  İnsanların istedikleri ile elde ettikleri değerler arasındaki farklılıkla ilgilidir. Eğer bu fark ne kadar büyükse çalışanın duyduğu tatminsizlikte o kadar artacaktır.

Çalışanlar için iş tatmini ile ilgili en önemli beş temel faktör

1. İşin kendisi            2.  Ücret              3.  Terfi Sistemi
2. Danışmanlık 5.  İş Arkadaşları

Beş Merkezi İş Karakteristiği

1. Çeşitlilik (Variety) 2.  Kimlik (Identity)
2. Önem (Sıgnificance) 4.  Otonomi (Autonomy)
3. Geri bildirimdir

ÜNİTE 4

Örgüt kültürü hem dışarıdan gözlemlenebilir unsurlar olan semboller, sloganlar, hikâyeler, jargon ve seremonilerden oluşurken hem de varlığı görünür olmayan değerler, inançlar, sayıltılar (varsayımlar) gibi özelliklerden oluşmaktadır.

1) Rasyonel Araçlar : Kullanılan teknoloji, örgüt yapısı, planlama ve kontrol sistemleri gibi.

2) Görüntüsel Araçlar : Örgütün jargonu (özel dili), davranış kalıpları, törenleri, başarı öyküleri, giyim-kuşam gibi

Kültür Tipleri

1. Güçlü-İşlevsel Kültür, 2. Güçlü-İşlevsel Olmayan Kültür
2. Zayıf Kültür

Kültürün Öğeleri

1) Semboller ve davranışlar

2) Değerler

3) Sayıltılar (Varsayım)

Sayıltılar Doğru olup olmadığı sorgulanmaksızın, tartışmaya açık olmadan bireylerce kabul edilen yargı, inanç ve genellemeleri ifade eder

Örgüt kültürünün gözlemlenebilir hâlleri

1. a) semboller, b) sloganlar, c) hikayeler, d) jargon, ve e)

** Örgüt kültürüne ilişkin bütünleştirici, farklılaşma ve parçalanmışlık olmak üzere üç farklı bakış açısı vardır.

Bütünleştirici yaklaşıma göre, sadece değer ve varsayımlara ilişkin fikir birliği ve bunun eyleme yansıması

Farklılaşma bakış açısı, alt kültürlerin varlığını ancak alt kültürlerin kendi içindeki tutarlılığını vurgular.

Parçalanmışlık bakış açısı, aynı değer ve sembollerin farklı yorumlarla algılanmasını öngörür

Kültürel Sembolizma

Kültürde örgüt üyelerine sembolik anlam ifade eden her şeyi kapsar.

ÖRGÜT KÜLTÜRÜ MODELLERİ

1. A) Ouchi’nin Z Teorisi : A Tipi Örgüt – J Tipi Örgüt – Z Tipi Örgüt

* A Tipi katı bürokratik yapı /  J ve Z Tipi ise Yumuşsak burokratik yapı

1. B) Peters ve Waterman Yaklaşımı “Mükemmeli Arayış”
2. C) Handy’nin Kültürel Tipleri

1) Güç Kültürü  2) Rol Kültürü 3) Görev Kültürü 4) Birey Kültürü

1. D) Cameron ve Quinn’in Yaklaşımı : “Rekabetçi Değerler”
2. E) Johnson ve Scholes : Kültürel ağ yaklaşımı
3. F) Danışman ve Özgen : Eğilim yaklaşımı

** Örgüt iklimi, bireyler arası ilişkileri, bu ilişkilerde gözlenen duygu ve davranışları ifade etmektedir Örgüt kültürü, örgüt iklimini kapsar , Örgüt kültürü uzun Örgüt iklimi kısa sürelidir.

Örgütsel kimlik, bir örgütü diğerlerinden ayıran ve onun özgünlüğünü ortaya koyan özellikler bütünü

Yunus Emre GÜNGÖREN
Eğitim Danışmanı
yunusemre@kariyermemur.com