Son Osmanlı Mebusan Meclisi Hakkında Bilgiler

Amasya Görüşmeleri’nde alınan karar gereği Ali Rıza Paşa Hükümeti Mebusan Meclisi’nin toplanmasını kabul etti. Meclis seçimlerinin yapılmasına başlandı (7 Kasım 1919).

Meclisin toplanabilmesi için bazı temel sorunların çözülmesi gerekiyordu.

A) Seç Amasya Görüşmeleri’nde alınan karar gereği Ali Rıza Paşa Hükümeti Mebusan Meclisi’nin toplanmasını kabul etti. Meclis seçimlerinin yapılmasına başlandı (7 Kasım 1919).

Meclisin toplanabilmesi için bazı temel sorunların çözülmesi gerekiyordu.

A) Seçimlerin Yapılması
– İşgalci Devletler seçimlerin yapılmasına ek bir müdahale etmediler. Çünkü;

1- Kanun-i Esasi’ye göre Osmanlı yönetimine imzalatacakları herhangi bir antlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için bir Türk meclisi tarafından onaylanması gerekiyordu.
2- Halkın barış istediğini bu nedenle de seçilecek meclisin savaş kararı alamayacağını sanıyorlardı.
3- Meclisin ne olursa olsun bir barış kararını onaylayacağını sanıyorlardı.
4- Seçimlerden kendi aleyhlerinde bir sonuç çıkmayacağına inanıyorlardı.

NOT: Ancak hayal kırıklığına uğradılar.Çünkü pek çok bölgede Müdafa-i Hukuk yanlısı milletvekilleri kazanmıştı. M. Kemal Erzurum milletvekili seçilmiştir.

B) Toplantı Yerinin Saptanması
– M.Kemal, meclisin İstanbul’da toplanmasına karşıydı. Çünkü İstanbul fiilen işgal altındaydı. Ayrıca bütün zararlı derneklerin merkezleri de İstanbul’du bulunuyordu.
– Muhalefet ise Kanun-i Esasi’ye dayanarak meclisin İstanbul’da toplanmasını sağladı. Çünkü ‘Padişah olmadan meclis toplanamaz’ görüşünü savunuyorlardı.
– M.Kemal ise 27 Aralık 1919’da Temsil Heyeti ile Ankara’ya gelir.

Ankara’ya Gelinme Nedenleri:
1- Ankara’nın güvenilir bir yer olması
2- Ankara halkının M.Kemal’i benimsemiş olmaları
3- Ulaşım ve haberleşme olanaklarının bulunması
4- Merkezi bir yerde bulunması
5- Batı Anadolu’daki Kuvay-ı Milliye birliklerine yakın olması
6- Anadolu’nun İstanbul’a açılan son demiryolu istasyonu olması
7- İstanbul’a gidecek milletvekilleriyle Ankara’da görüşme olanağının bulunması
NOT: Bu tarihten sonra Ankara milli mücadelenin, istiklal davasının ve millet egemenliğinin kalbi olmuştur.(27 Aralık 1919)

C) Meclis Çalışmalarının Saptanması

M. Kemal, İstanbul’a gidecek olan milletvekilleriyle Ankara’da yaptığı görüşmelerde onlardan şu isteklerde bulundu:
1- Kendisinin başkan seçilmesi
2- Mecliste bir Müdafa-i Hukuk grubunun kurulması
3- Ulusal kararlar alınması

Ancak bu istekleri gerçekleştirilemedi. Çünkü; Müdafa-i Hukuk yanlısı pek çok milletvekili tutuklanma korkusu nedeniyle İstanbul’a gitmediği için saltanat yanlısı milletvekilleri çoğunluğu sağladı.

Azınlıkta kalan Müdafa-ı Hukuk yanlısı milletvekilleri ise hem saltanat yanlılarını hem de işgaci devletleri doğrudan karşılarına almak istemedikleri için daha önceki görüşlerini değiştirerek siyasi kimliklerini FELAH-I VATAN Grubu adı altında gizlediler. Bu grup taslağını M.Kemal’in yapmş olduğu Misak-ı Milli Belgesini hazırlayıp Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’ne kabul ettirdiler. (28 Ocak 1920)