Türkiyede Kır Yerleşmeleri

Türkiyede Kır Yerleşmeleri
Yayınlama: 03.07.2016
Düzenleme: 05.03.2021 22:37
18.498
A+
A-

Türkiye’de Kır Yerleşmeleri
Kırsal yerleşme dokularını belirleyen en önemli faktör yer şekilleri ve su kaynaklarının dağılımıdır.

Bu yerleşmelerin başlıca özellikleri ; Nüfuslarının az olması,Çoğunlukla tarım ve hayvancılığın temel geçim kaynağı olmas

Türkiye’de Kır Yerleşmeleri

Kırsal yerleşme dokularını belirleyen en önemli faktör yer şekilleri ve su kaynaklarının dağılımıdır.

Bu yerleşmelerin başlıca özellikleri ; Nüfuslarının az olması,Çoğunlukla tarım ve hayvancılığın temel geçim kaynağı olması,Doğum oranlarının fazla olması,İş bölümünün belirgenleşmemiş olmasıdır.

Türkiye’de köy altı yerleşmelerinin özellikleri şunlardır

  • Genellikle küçük ve az nüfusludurlar.
  • Su kaynaklarına yakındırlar.
  • Genellikle geçici yerleşmedir.
  • Genellikle dağınık dokulu yapıya sahiptirler.
  • Ekonomik etkinlikleri tarım ve hayvancılığa dayalıdır.

Yayla,çiftlik,mezra,kom,oba,ağıl,divan,dam,dalyan,mahalle başlıca türleridir.

Köy altı yerleşmelerinin başlıca kuruluş nedenleri ise ;

  • Kalabalık aile fertlerinin bir arada yaşamalarından kaynaklanan çeşitli sorunlardan kurtulma isteği
  • Tarım arazilerinin birbirinden uzak parçalar halinde bulunması
  • Hayvancılıkla uğraşan aileler için hayvanlara barınak ve otlak teminidir.
Kom
  • Temel faaliyeti hayvancılıktır.doğu Anadolu Bölgesinde yaygındır.
Yayla
  • Ülkemizde en yaygın köy altı yerleşmesidir.Temel ekonomik faaliyeti hayvancılıktır.
  • Yazları serin ve yağışlı olan yörelerimizin yüksek kesimlerinde gür çayırlara bağlı olarak gelişmiştir.
  • En fazla Karadeniz,Akdeniz ve Doğu Anadolu Bölgelerinde görülür.
  • Yaylaya çıkma faaliyeti bazen turizm amacıyla olabilmektedir.Bu durum yayla turizminin oluşmasını sağlamıştır. Ayder Yaylası turizm faaliyetine yönelik yaylalarımız arasında yer alır.
Mezra
  • En fazla Doğu Anadolu Bölgesinde görülür,Bununla birlikte Güney Doğu Anadolu ve Karadenizbölgelerinde de bu tür yerleşmelere rastlanır.
  • Temel faaliyet olarak tarım ve hayvancılık yapılır.
  • Mezralardan bazıları zamanla sürekli yerleşmeler haline gelmiştir.Tunceli,mezra iken zamanla büyüyerek kent yerleşmesi haline gelmiştir.
Ağıl,Dam,Oba
  • Küçükbaş hayvanların gecelemesi için yapılmış olan,etrafı çit ya da taş duvarla çevrili yerleşmelere ağıl denir.Doğu Anadolu’da yaygındır.
  • Küçük çaplı tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin yapıldığı yerleşmeler damlardır.Ege bölgesi ile Göller yöresinde yaygındır.
  • Obalarda temel amaç hayvancılıktır.Ege,Toroslar ile Doğu ve Orta Karadeniz’de bu tür yerleşmelere rastlanır.
Çİftlik
  • Bir ya da birkaç  ev ile tarım arazisinden oluşur.
  • Bu yerleşmelerin kurulumu için düz ve geniş arazi varlığına ihtiyaç vardır.
  • Marmara,İç Anadolu, Ege ve Akdeniz en yaygın olduğu bölgedir.
  • Tarım ve Hayvancılık faaliyetleri birlikte yürütülebildiği gibi yalnızca tarıma yönelik küçük çaplı çiftliklerde bulunur.
Divan
  • Karadeniz Bölgesi’nde yaygındır.Ekonomisi genellikle tarıma dayalıdır.
  • Bir kaç mahalle şeklinde olan bu yerleşmeler toplu ya da dağınık olabilmektedir.
Dalyan
  • Temel faaliyeti balıkçılıktır.Özellikle Kıyı Ege de körfezlerin karaya doğru sokulmuş kesimlerinde yer alan yerleşmelerdir.
Türkiye’de Kırsal Alanlarda Meskenlerde Kullanılan Yapı Malzemeleri

Kırsal alanda mesken tipi ve mesken yapı mazlemesinde ; coğrafi koşullar,iklim,bitki örtüsü, jeolojik yapı, ekonomik faaliyetlerin türü,gelenek ve görenekler etkili olmuştur.Buna göre ;

  • Karadeniz Bölgesi’nde ahşap evler
  • İç,Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kerpiç evler
  • Akdeniz Bölgesinde taş evler
  • Volkanik arazilerde volkanik kayaçlar yapı malzemesi oalrak kullanılır.Özellikle Nevşehir Yöre’sinde volkan tüfünden yapılmış meskenler yaygındır.
Toplu YerleşmelerDağınık Yerleşmeler
Yer şekillerinin sade yapılı, su kaynaklarının kısıtlı olduğu yerlerde görülür.Yer şekillerinin engebeli,su kaynaklarının bol olduğu yerlerde görülür.
Evler birbirine yakın inşa edilmiştir.Evler birbirinden uzak inşa edilmiştir.
Bu tip yerleşmelerde tarım alanları ve yerleşmeler birbirinden ayrılmıştır.Bu tip yerleşmelerde tarım alanları ve yerleşmeler iç içedir.
Ekonomik faaliyet alnı geniştir.Tarım alanaları dardır.
Tarımda makina kullanımı yaygındır.Tarımda makina kullanımı zordur.
Tarımsal nüfus yoğunlukları azdır.Tarımsal nüfus yoğunlukları fazladır.
En yaygın görüldüğü bölgeler İç anadoluve Güneydoğu Anadolu’durEn yaygın görüldüğü bölge Doğu Karadeniz Bölgesi’dir.

Bir Yorum Yazın

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.