Fiziksel (Mekanik ) Çözünme
Günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu karasal iklimlerde görülmektedir. Türkiye’de İç Anadolu Bölgesi,Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde etkilidir.
Kimyasal Çözünme
Nemli ve ılıman iklimin görüldüğü kıyı kesimlerde daha fazla görülür.Özellikle Doğu Karadeniz kıyılarında etkilidir.
Toprak Hozrizonları (Katmanları)
Anakayanın çözünmesi sonucunda farklı özelliklerin görüldüğü toprak katmanları görülür.Buna göre ;
- A Katmanı : Canlıların bulunduğu en üst katmandır.
- B Katmanı : Kireç,tuz ve ağır metallerin biriktiği katmandır.
- C Katmanı : Ana kayaya geçiş katmanıdır.
- D Katmanı : Ana kayanın bulunduğu katmandır.
Not : Toprak katmanları yerli kaya topraklarında görülür.Bu katmanlar taşınmış topraklarda oluşmamıştır.
Humus
Toprağın en üstünde bitki atıklarının çürümesi ile oluşmuş ince koyu renkli organik maddelerdir.
- Humuslu toprakların verimi yüksektir.
- Humus bitkinin gür olduğu yerde çok olur.
- Karadeniz’in doğusunda bitki çok olmasına rağmen humusun az olmasının sebebi toprağın aşırı yıkanmasıdır.
- Humus,alüvyon,Lös,moren gibi taşınmış topraklarda olmaz.Buna rağmen taşınmış toprakların verimli olmasının sebebi mineral bakımından zengin olmasıdır.
Toprak Çeşitleri
Taşınmış (Azonal) Topraklar
- Verimlidirler. (Fakat minerallerden oluştukları için)
- Bulundukları bölgelerin iklimlerini tam olarak yansıtmazlar.(Bu durum taşınmanın farklı iklim bölgelerinden olmasının sonucudur.)
Çeşitleri
- Alüvyal Toprak : Taşıyıcı kuvvet akarsudur.Delta ovalarında yaygındır.Geçirimli yapıda olu p tarım için elverişlidir.
- Lös : Rüzgarın etkisiyle oluşur.
- Moren Toprakları : Buzulların taşınması ile meydana gelir.Türkiye’de dağların yüksek kesimlerinde bulunur.
Yerli Topraklar
Nemli Bölge Toprakları
- Yıkanma fazladır.
- Tuz ,Kireç oranı azdır.
- Demir birikimi fazladır.
- Karadeniz bölgesinde yaygındır.
Türleri
- Laterit Topraklar : Doğu Karadeniz kıyısında görülür.Verimi düşüktür.
- Podzol Topraklar : Batı Karadeniz’de yer alır.Soğuk ve nemli bölge topraklarıdır.
- Terra-Rossa Topraklar : Kırmızı topraklarda denilir.Bileşimlerinde ki demir oksit nedeni ile kırmızı topraklardır.Akdeniz iklim bölgelerinde görülür.
- Kahverengi Orman Toprakları : Verimlidirler.Orman kuşağının altındaki topraklardır.
Kurak ve Yarı Kurak Bölge Toprakları
- Yıkanma azdır.
- Tuz,Kireç oranı fazladır.
- İç Anadolu,Güneydoğu Anadolu,Doğu Anadolu bölgeleri ile İç Batı Anadolu , Ergene bölümlerinde yaygındır.
Çeşitleri
- Çernezyom (Kara) Toprak : Verimleri aşırı humus nedeni ile oldukça fazladır.Erzurum-Kars çevresinde görülür.İlkim koşulları nedeni ile üzerinde tarımsal faaliyet azdır.
- Kestane Renkli Bozkır Topraklar : Karasal iklim bölgelerinde yaygındır.Üzerlerinde genellikle tahıl tarımı yapılmaktadır. Türkiye’de en yaygın toprak türüdür.
Not : Ülkemizde toprak çeşitliliği en fazla olan bölgemiz Marmara Bölgesidir.Sebebi iklim çeşitliliğinin de fazla olmasıdır.
Not : Ülkemizde toprağın sulama ihtiyacı en fazla olan bölgemiz İç Anadolu ve Güney Doğu Anadolubölgesidir.Sebebi yaz mevsiminin aşırı kurak olmasıdır.
Not : Yukarıda yazılanlar dışında üçüncü bir toprak türü ise oluşumu tam olarak açıklanamayan karma toprak anlamına gelen İntrazonal topraktır. Çeşitleri şunlardır :
- Halomorfik : Tuz oranı fazladır. (Konya ve Tuz Gölü çevresinde)
- Kalsimorfik : Kireç oranı fazladır. (Tuz Gölü ve Van Gölü çevresinde)
- Hidromorfik : Su oranı fazladır. (Bataklık çevrelerinde)
- Vertisol – Rentzina : Taşlı ve kireçlidir.Trakya da görülür
