Birleşik Cümle Nedir? Örneklerle Konu Anlatımı

Bir temel cümle ile onun anlamını tamamlayan en az bir yan cümlecikten meydana gelen cümlelerdir.Yani yapısında birden fazla cümle bulunduran cümlelerdir.
Temel cümleyle yan cümlenin bir araya geliş şekillerine göre birleşik cümleler çeşitlere ayrılır.
a. Girişik Birleşik Cümle
Bu tür cümlelerde yan cümlecik temel cümleciğin herhangi bir öğesi olabildiği gibi, bir öğenin parçası da olabilir.
Girişik birleşik cümleler, fiilimsilerle ve çekimli fiillerle kurulur.

• Havaların ısınması / tatil düşkünlerini sevindirdi. Özne
• Çadırları çalanlar / bulunamadı. Sözde özne
• Evlerin ne zaman biteceğini / bilmiyoruz. Nesne
• Yarın / bir tanıdığa / gideceğiz. Dolaylı tüml.
• Babasını karşısında görünce / çok sevindi. Zarf tüml.
• Havalar soğuduğundan / artık dışarı çıkmıyor. Edat tüml.
• Ellerim takılırken / rüzgarların saçına
• Asıldı arabamız bir dağın yamacına,

b. İç İçe Birleşik Cümle
Bir temel cümleyle, herhangi bir sebeple onun içinde kullanılan bir yardımcı cümleden oluşan cümlelerdir. Yardımcı cümle de temel cümle gibi bağımsız bir cümle yapısındadır. Asıl yargı sonda bulunur.

Yardımcı cümle nesne olarak kullanılabilir. Alıntı hâlindedir.

• Adam, / “Kartınız geçerli değil.” / demez mi?
• Şark için “Ölümün sırrına sahiptir.” derler.

Yardımcı cümlenin yüklemi “demek, zannetmek, sanmak, bilmek, görmek, görünmek, farz etmek, düşünmek” fiillerinin çekimli şekli olabilir.

• “Seni göremedim diye bu bahar
  İçimde bin türlü duygunun isyanı var.”
• Yaşamak zevki nedir bilmez ölümden korkan
  “Savaşı önce kendime karşı kazanmalıyım.” diye düşündü.

Yardımcı cümle ana cümle içinde bir isim tamlamasının tamlayanı olarak bulunabilir.

• Iraklardan bir dondurmacının “Vişnelim var, kaymaklım” nidası titreyerek dağılıyordu.
• Artık “Ev alma komşu al.” atasözünün hükmünün kalmadığına inanıyorum.

Yardımcı cümle edat grubu olabilir.
Gönül, Anadolu’da Yunus Emre’nin “Taştın yine deli gönül / Sular gibi çağlar mısın” gibi mısralarıyla şahlanır.