Divan-ı Mezalim’in Görevleri

Türk töresine göre hükümdar, Yargu, Yolak ve Daru’l Adl (Mezalim, Şikayet Divanı) adlı mahkemelerde yargılama yapar ve adalet dağıtırdı. Bu davalarda halk, yönetime karşı şikayette bulunabilirdi.

Türklerde böyle bir yapının bulunması nedeniyle, İslamiyet’i kabul ettikten sonra tanıştıkları Divan-ı Mezalim‘i benimsemeleri kolay oldu.

Türkler’in İslamiyet’i kabulünden sonra tanıştıkları Divan-ı Mezalim hemen hemen tüm Müslüman Türk devletlerinde küçük farklılıklarla var olmuştur.

-Günümüzdeki temyiz mahkemelerine benzer.

-Yargı dışında dini, idari, mali konularda da bir çok işleri yürütürdü.

-Kelime anlamı Haksızlıklar Divanı anlamına gelmektedir.

-Memurlar ve idari görevlerde olan kişiler, memurlar hakkında olan şikayetleri dinler ve inceler.

-Sosyal konumuna bakılmadan herkesin şikayeti dinlenir ve önem verilirdi.

-Vakıfları denetler, divan katiplerini kontrol eder.

Siyasetname’ye Göre Divan-ı Mezalim

“Padişah için haftada iki gün mezalim divanı kurup zalimlerden mazlumların haklarını almaktan, suçlulara ceza vermekten başka çaresi yoktur. Zulme uğrayanların da hükümdara dilekçe vermeleri
hükümdarın da verilen her bir dilekçeye yazılı emir vermesi gerekir.

Zira sultanın mazlumları ve adalet isteyenleri haftanın iki gününde sarayına çağırıp onların şikâyetlerini dinlediği memlekete yayılınca zalimler, sultanın kendilerine vereceği cezadan korkarak ellerini millet malından ve zulümden çekerler.”