Erzurum Kongresi Kararları ve Önemi

Erzurum Kongresi Kararları ve Önemi – Ermenilerin Doğu Anadolu’daki faaliyetlerine karşı direnişi teşkilatlandırmak amacıyla Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bölgesel bir cemiyet kurulmuştu.Bu cemiyetin çalışmaları sonucunda Erzurum Kongresi’nin toplanması çalışmaları başlanmıştır Ermenilerin Doğu Anadolu’daki faaliyetlerine karşı direnişi teşkilatlandırmak amacıyla Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adıyla bölgesel bir cemiyet kurulmuştu.Bu cemiyetin çalışmaları sonucunda Erzurum Kongresi’nin toplanması çalışmaları başlanmıştır.

Cemiyet ileri gelenleri ve Kazım Karabekir Paşa Mustafa kemal Paşa’yı da kongreye davet etmişler Mustafa Kemal paşa da bu davete olumlu yanıt vermiştir.

Kongrenin Toplanmasının Nedenleri

Erzurum Kongresi Doğu Anadolu Müdafa-i Hu­kuk Cemiyeti ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Mil-liye Cemiyeti tarafından Rum ve Ermenilere karşı Doğu Anadolu ve Karadeniz Bölgesinin bütünlüğü­nün korunması için toplanmıştır.

Erzurum Kongresi Kararları

Kongrede Alınan Kararlar:

1- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez

Açıklama:

1- Bu madde Sivas Kongresi ve Misak-ı Milli karar­larının da ilk maddesidir.

2- Bölgesel amaçlı olarak toplanan kongre bütünü ilgilendiren karar almıştır.

3- Bütün bölücülere tepki gösterilmiştir.

2- Her türlü yabancı müdahalesine karşı millet, bir-lik olarak kendisini müdafa edecektir.

3- Vatanın ve istiklalin muhafaza ve teminine İstan­bul Hükümeti muk­tedir olamadığı takdirde; gayeyi temin için Ana­dolu’da geçici bir hükümet kurula­caktır. Hükümeti milli kongre seçecektir. Kongre toplantı halinde değilse; bu işi temsil heyeti yapa-caktır.

Açıklama:

1- İlk defa geçici hükümetten bahsedildi

2- İlk defa açıkça yeni bir devletten bahsedildi.

4- Kuva-yı Milliyeyi âmil, irade-i milliyeyi hakim kılmak esastır.

Açıklama:

1-İlk defa millet iradesinden açıkça bahsedildi.

5- Hıristiyan azınlığa siyasi hakimiyetimizi zedele­yici ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıklar veri­lemez.

6- Manda ve himaye kabul edilemez

Açıklamalar:

1- Bağımsızlığın koşulsuz olarak sağlanacağı vur­gulanmıştır.
2- Mandacılığa ilk defa tepki gösterilmiştir.

7- Milli meclisin derhal toplanmasına ve hükümet işlerinin meclisin denetimi altında yürütülmesine çalışılacaktır.

Açıklamalar:

1- İlk defa meclis-i mebusanın toplanması istenmiş­tir.
2- Tutarsız davranışlar içinde olan Damat Ferit Paşa hükümeti kontrol altına alınmaya çalışılmıştır.

8- Ulusal irade padişah ve halifeyi de kurtaracaktır.

Açıklama:

1- Mustafa Kemal birlik ve beraberliğin devamı için böyle bir kararı da kongrede almıştır.

9- Milletimiz insani ve asri gayeleri tebcil; sınai ve iktisadi hal ve ihtiyacımızı takdir eder.

Açıklama:

1- Dışarıdan gelebilecek yardımların insani amaç­larla olması durumunda kabul edilebileceği vurgu­lanmıştır.

Erzurum Kongresinin Önemi:

1- Erzurum Kongresi toplanış amacı ve katılımı yönüyle bölgeseldir. Fakat Mustafa Kemal kong­reye katıldığı için kongrede ulusal kararlar da alın­mıştır.
2- İstanbul’un muhalefetine karşı toplandığından ve aldığı karalardan dolayı ihtilalci bir kongredir.
3- Tam bağımsızlık ve milli egemenlik fikirleri a-çıkça vurgulandı.
4- Mustafa Kemal başkanlığında, dokuz kişiden olu-şan ve Doğu illerini temsil eden temsil heyeti ku­ruldu.
5- İlk defa ulusal sınırlardan bahsedildi
6- Doğu Anadolu’daki cemiyetler ve Trabzon Muha­faza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti, Doğu Ana­dolu Müdafa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyetinin çatısı al­tında birleştirildi.
7- Azınlık haklarına ilk defa tepki gösterildi
8- Sivil bir vatandaş olan Mustafa Kemal’in, kong­reye ve temsil heyetine başkan seçilmesi, Mustafa Kemal’in yetki problemini ortadan kaldırdı.
9- İstanbul hükümeti Mustafa Kemal, Rauf Orbay ve Refet Bele için tutuklama kararı çıkardı (30 Temmuz 1919). 9 Ağustos 1919’da ise Mustafa Kemal askerlikten ihraç edildi.
10- Ulusal güçlerin birleştirilmesi için ilk adım atıldı
11- Ermenilere karşı takip edilecek yol belirlendi
12- Bağımsızlık, dış politika ilkesi olarak benim­sendi.
13- Sivas Kongresi ve Misak-ı Milli Kararlarına ze-min hazırlandı.

Açıklamalar:

1-Gücün tüm yurttan alınması için Sivas Kongresi­nin toplanma­sına da gerek duyuldu

2-Mustafa Kemal ilk defa sivil bir vatandaş olarak Erzurum Kongresinde görev almıştır.

3-Erzurum Kongresinde dış işlerle de ilgili kararlar alınması, kongrenin meclis gibi hareket ettiğini gösterir.

4-Askeri yetkileri alınan Mustafa Kemal’in emrine Kazım Karabekir’in gönüllü olarak girmesi Mustafa Kemal’in liderlik sorunun çözülmesinde etkili ol­duğu gibi örgütlenme döneminde Mustafa Kemal’in işini de kolaylaştırmıştır.

5-Mustafa Kemal bölge dışından olduğu için ilk anda Erzurum Kongresine alınmak istenmedi. Kongreden Kazım Bey ve Cevat Dursun’un istifa etmesi sonucunda Mustafa Kemal ve Rauf Orbay kongreye alındı.

6-Kongreye 56 delege katıldı. İstanbul’un baskıları sonucunda Elazığ valisi Ali Galip Elazığ, Mardin ve Diyarbakır delegeleri­nin kongreye katılmasını engelledi.