İlk Türk Devletlerinde Devlet Yönetimi

Devlet Yönetimi:

*Ülke hanedan üyelerinin ortak malı sayılmıştır.

Uyarı:: Bu durum taht kavgalarına, siyasi birliğin kurulamamasına ve merkezi otoritenin zayıf olmasına neden olmuştur.

*Türkler hükümdarlığın, Gök Tanrı tarafından verildiğine inan Devlet Yönetimi:

*Ülke hanedan üyelerinin ortak malı sayılmıştır.

Uyarı:: Bu durum taht kavgalarına, siyasi birliğin kurulamamasına ve merkezi otoritenin zayıf olmasına neden olmuştur.

*Türkler hükümdarlığın, Gök Tanrı tarafından verildiğine inanmışlardır. Bu yetkiye Kut denmiştir.

Uyarı:: Kut kan yoluyla babadan oğla geçmiştir. Bu durumun olumsuz yanı taht kavgalarına neden olması olumlu yanı ise halkın hükümdarlara bağlılığını artırmıştır.

*Hükümdarlara, Hakan, Kağan, Şanyö, İdi Kut, Han,tanyu,şanyu(ıslam oncesınde turk hakanları padışah sultan unvanları kullanmadılar,kral kraliçe prens unvanlarını da hakan ve tıgın kullanmad)ı gibi unvanlar verilmiştir.

*Otağ, Tuğ, Sancak, Bayrak, Taht, Davul, Ferman, Buyruk Hükümdarın sembolleridir.

Uyarı:: İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdar sembolü olarak Hutbe okutmanın olmayacağını unutmamak gerekir.

*Hükümdarların eşleri olan Hatunlar da devlet yönetiminde etkilidirler. Hatunlar:

— Boy beylerini temsilen kurultaya katılırlardı

— Elçi kabulünde bulunurlardı

— Hakanın bulunmadığı durumlarda Kurultaya başkanlık yaparlardı

*Devleti daha kolay idare edilebilmek için ikili yönetim benimsenmiştir.

*İslamiyet öncesi Türk devletlerinde hükümdar çocuklarına Tekin, tigin denmiştir.

*Çinli prenseslerden doğan çocuklar hükümdar olamazlardı.

*Kurultay (Toy, Keneş,kengeş) adı verilen mecliste devlet yönetimiyle ilgili kararlar alınırdı.

Kurultay:

• Kurultayda siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel sorunlar görüşülürdü.
• Kurultaya, Hakan, Hatun, Prensler, Yöneticiler ve Boy beyleri katılırdı
• Hakanın olmadığı durumlarda kurultaya hatun başkanlık ederdi, eğer hatunda katılamıyorsa kurultaya Ayguci (Başbakan) başkanlık ederdi.

Genel politikayı saptamak, insan ve hayvan sayımı yapmak, atalar

• mağarasında yapılan dini törene katılmak kurultayın görevidir
• Kurultay her toplandığında hükümdar evini yağmalatırdı. “Hani Yağma Geleneği”kurultayın töreleri değiştirme yetkısı vardır bu yetkı sadece kurultaya aıtttır

Uyarı:: Kurultay da alınan kararlar hükümdar onaylarsa yürürlüğe girerdi. Bu durum kurultayın bir danışma meclisi olduğunu gösterir.

Uyarı:: Kurultay da herkesin görüşünü aktarması Demokratik bir tavırdır.

*Devlet yönetiminde, Tudun (Vali, vergici), Buyruk (Bakan), Bitikçi (Kâtip),yargan(bır nevı polıs.zabıta) gibi görevlilerde bulunurdu.

Ordu:

*Orta Asya’da herkes asker sayılmıştır.

Uyarı:: Bu durum Ordu-Millet anlayışı olarak tabir edilir. Herkesin asker olduğu bir yerde de ücretli askerlik gelişmemiştir.

*Mete Han tarafından orduda onlu sistem uygulanmıştır. (alay, bölük, tabur)

*Türklerin göçebe bir hayat tarzını benimsemeleri askerlik özelliklerinin gelişmesine neden olmuştur.

*Ordu komutanlarına Tarkan ve subaşı adı verilmiştir.