Osmanlıcılık Fikir Akımları ve Savunucuları

Osmanlı Fikir Akımları

Osmanlı İmparatorluğunda görülen düşünce akımları 5 başlıktan oluşmaktadır. Bunlar Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük, Batıcılık ve Adem-i Merkeziyetçilik (Teşebbüs-i Şahsi) olarak bilinmektedir.

1) Osmanlıcılık

Osmanlı Fikir Akımları içinde ilk olarak anlatacağımız akım Osmanlıcılık’tır. Tanzimat Fermanı ile uygulamaya konulan bu fikir akımının temeli 2. Mahmut dönemine kadar uzanmaktadır. Bilindiği üzere Fransız İhtilali ile milliyetçilik akımı hızla yayılmaya başlamıştı. Bunun üzerine Osmanlıcılık akımı ile, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan bütün milletleri dil, din, ırk ve mezhep ayırmaksızın herkesi kanun önünde eşit görmek ve kendilerini temsil etme hakkı vermek amaçlanmıştır.

Tabi ki tüm bunlar Fransız İhtilali ile beraber gelen milliyetçilik akımının önüne geçememiştir. Osmanlı İmparatorluğu altında yaşayan uluslar bağımsızlık için ayaklanmaya devam etmiştir. Dolayısıyla Osmanlıcılık akımı bir işe yaramamıştır.

Osmanlıcılık fikir akımı Genç Osmanlılar Cemiyeti tarafından benimsenmiştir. Bunların en önemli temsilcileri Namık Kemal, Ziya Paşa ve Şinasi’dir.

Osmanlıcılık fikir akımı Balkan Savaşları’na kadar etkinliğini korumuştur. Balkan Savaşları’nda (1912) Osmanlı Devleti’nin içerisinde yer alan Balkan azınlıklarının düşmanlıkları görülünce bu fikir akımı etkisini kaybetmiştir. Balkan Savaşları’ndan sonra İslamcılık fikir akımı en etkili hale gelmiştir.