Doğrudan İstanbul Hükümetince Yürütülen Ayaklanmalar
– Anzavur ayaklanması
– Kuvayi İnzibatiye ayaklanması
İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtmasıyla Çıkan Ayaklanmalar
– Bolu, Düzce, Hendek; Adapazarı ayaklanmaları
– Y Doğrudan İstanbul Hükümetince Yürütülen Ayaklanmalar
– Anzavur ayaklanması
– Kuvayi İnzibatiye ayaklanması
İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtmasıyla Çıkan Ayaklanmalar
– Bolu, Düzce, Hendek; Adapazarı ayaklanmaları
– Yozgat ayaklanması
– Afyon ayaklanması
– Konya ayaklanması
– Milli Aşireti ayaklanması
– Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar
– Kuvayi Milliye yanlısı olup saha sonra ayaklananlar
– TBMM’nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler
TBMM’NİN AYAKLANMALARA KARŞI ALDIĞI TEDBİRLER
TBMM varlığını tehdit eden bu ayaklanmaların İstanbul hükümeti ve işgal devletleri tarafından çıkarıldığını biliyordu. Bu nedenle de önlemleri de bunlara yönelik almıştır.
a- İstanbul ile her türlü resmi ilişkilerin ve haberleşmenin kesilmesi
b- İstanbul hükümetinin tüm işlemlerin yok sayılması
c- Şeyhülislamın halkı kışkırtıcı nitelikteki fetvalarına karşılık, Ankara müftüsü (Rıfat Börükçü) nün gerçek vatan hainlerinin İstanbul hükümetinin başında bulunanlar olduğuna ilişkin fetvalarının yayınlanması
d- TBMM ayaklanmaları önlemek ve gücünü artırmak için 29 Nisan 1920’de Hıyanet-, Vataniye kanununu çıkarmıştır.
– TBMM, ulusu temsil üstün bir güç olduğundan, ona karşı ayaklananlar sözle bile olsa varlığını inkar edenler vatan haini sayılacak ve cezalandırılacaktı.
– İstanbul’dan gelen hiçbir evrak kabul edilmeyecek ve geri gönderilecektir. Buna uymayanlar vatan haini sayılacak ve cezalandırılacaktır.
Bütün bunlar, yeni bir devlet düzeninin kurulduğunun işaretleri olduğu gibi, İstanbul’un Ankara üzerindeki yıkıcı etkilerini silmeye yönelik tedbirlerdir.
– Ayaklananları yargılayıp cezalandırabilmek amacıyla TBMM milletvekilleri arasında seçilecek kişilerin oluşturduğu İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur.
Ayaklanmaların bastırılmasında önemli rol oynayan İstiklal Mahkemeleri düzenli ordunun kurulmasında etkili olmuş, Meclis otoritesini sağlanmış, Cumhuriyet ilkelerinin yerleştirilmesinde de çok önemli rol oynamıştır.
Bir önceki yazımız olan Uluslararası İktisat Çözümlü 100 soru başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.
