Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler Coğrafya Ders Notları

Türkiye’nin İklimi coğrafya ders notları yazımızda..

Türkiye’nin İklimi

Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler

Türkiye’nin iklim özellikleri tarım, akarsu rejimi, bitki örtüsü çeşidi, deniz turizmi gibi sonuçlar üzerinde etkilidir. Bir yerin ikliminde enlem, yükselti, dağların kıyıya uzanış yönü, eğim, bakı, denize göre konum, karasallık ve basınç merkezleri belirleyicidir.

a. Matematik Konumun Etkisi

• Güneş ışınları hiçbir zaman dik açı ile gelmez.
• Ilıman kuşakta yer alır.
• Dört mevsim yaşanır.
• Batı rüzgarlarının etkisi altındadır.
• Kuzey yönlü hava akımı sıcaklığı düşürürken güney yönlüler arttırır.
• Dağların güney yamaçları kuzeye göre daha fazla güneş görür.
• Cephesel yağışlar sıklıkla görülür.

b. Özel Konumun Etkisi

Türkiye iklimini etkileyen en önemli faktördür. Bu etkilerini şu şekilde başlıklara ayırabiliriz.

1.Etrafındaki Denizlerin Etkisi

Yarımada konumunda olan ülkemizin çevresinde bulunan denizlerin iklim koşulları üzerinde büyük etkileri vardır. Kara ve denizdeki ısınma farklılıkları denizel ve karasal iklimin oluşmasına neden olmuştur. Denize kıyısı olan yerlerde nemin de etkisi ile sıcaklık farkları fazla olmaz. Fakat karasal ortamda nemlilik azdır. Artan yükseklikle sıcaklık farklılıkları da artar.

2.Yeryüzü Şekillerinin Etkisi

Kısa mesafede yaşanan iklim değişikliklerinin en önemli sebeplerindendir.

a. Yükselti

Yükseklik arttıkça sıcaklıkta azalır. Doğu Anadolu Bölgesi en güzel örneğidir.

b. Dağların uzanışı

Ülkemizde dağlar genel olarak doğu- batı yönünde uzanır. Dağların denize paralel olması denizel iklimin alanını sınırlandırmış, denize dik olarak uzanması ise denizel iklimin iç kesimlere ulaşmasını sağlamıştır. Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar denize paralel uzanırken kıyı ile iç kesimlerin arasında sıcaklık ve yağış farkının oluşmasına neden olmuştur.

c. Bakı

Ülkemizde bakı yönü matematik konumdan dolayı güneydir. Güneşe dönük olma durumu için bu kavram kullanılır. Bakı etkisinin görüldüğü yamaçlarda sıcaklık ortalaması yüksek, güneşlenme süresi uzun, orman ve tarım üst sınırı yüksektir.

3.Etrafındaki Kara Kütlelerinin Etkisi

Ülkemiz Kuzey ve doğuda Asya kıtası, Kuzeybatıda Avrupa kıtası, Güneydoğuda Arabistan yarımadası kara kütleleri tarafından çevrelenmiştir. Ülkemizi çevreleyen bu karalar üzerinde oluşan hava kütleleri ülkemizin iklimi üzerinde etkilidirler.

4. Etrafındaki Basınç Merkezlerinin Etkisi

Ülkemiz etki alanı ve yönü değişen farklı basınç merkezlerinin etkisi altındadır. Kış mevsiminde İzlanda alçak ve Sibirya yüksek basıncı, yaz mevsiminde ise Basra alçak ve Asor yüksek basıncı etkisi altındadır.