Türkiyenin Özel Konumu Ve Sonuçları

Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları

Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.

Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür hazinelerine sahiptir.

Dünya’da en fazla petro

Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları

• Türkiye, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur.
• Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür hazinelerine sahiptir.
• Dünya’da en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur.
• Üç tarafı denizlerle çevrilidir ve yeryüzü şekilleri çeşitlidir.
• Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahiptir.
• Türkiye’nin ortalama yükseltisi fazladır. (Yaklaşık 1132 m)
• Yükselti batıdan doğuya doğru gidildikçe artmaktadır.
• Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.

1. MATEMATİK KONUM

Herhangi bir yerin, Dünya üzerinde bulunduğu alanın, enlem ve boylam dereceleriyle belirtilmesine matematik konum denir.

PARALEL (ENLEM)

Ekvator’a paralel olarak çizildiği varsayılan hayali çemberlere paralel denir.

Paralel çemberlerinin, Başlangıç paraleline (Ekvator) olan uzaklığının açı cinsinden değerine ise enlem denir. Enlem ve paralel birbirlerinin yerine kullanılırlar.

Türkiye’nin Matematik ve Özel Konumu

Matematik Konumu ve Etkileri

Türkiye, Kuzey Yarım Küre’de, 36-42 derece kuzey enlemleriyle 26-45 derece doğu boylamlarında arasında yer alır. Bu durumu ülkenin kutuptan çok Ekvator’a yakın olmasına ve ılıman kuşakta bulunmasına neden olmuştur. Bu durum, Türkiye’nin iklimi üzerinde etkili olmaktadır. Onun için Türkiye’nin iklimi ne kutup bölgelerindeki kadar soğuk, ne de ekvatoral bölgedeki kadar sıcak ve yağışlıdır.

TÜRKİYE’NİN MATEMATİK KONUMUNUN SONUÇLARI

(boylam etkileri)

• 1- En doğusuyla en batısı arasında 19 boylam fark vardır.Bu durum 76 dakikalık yerel saat farkına yol açar (45-26=19×4=76 dakika)
• 2- En kuzeyi ile en güneyi arasında 6 enlem fark vardır.Bundan dolayı en kuzeyi ile en güneyi arasında 666 km lik kuş uçuşu uzaklık vardır. (42-36=6×111=666 km)
• 3- İkinci ve Üçüncü saat dilimlerinde yer alır.

(enlem etkileri)

• 4- Güneş ışınları hiçbir zaman yatay bir düzleme dik açıyla gelmez.
• 5- Bir cismin öğle vakti gölgesi daima kuzeyi gösterir.
• 6- Buzul aşındırmasıyla meydana gelen kıyılar görülmez.
• 7- Güneyden kuzeye gidildikçe;
• A) Güneş ışınlarının geliş açısı küçülür
• b) Cisimlerin gölge boyu uzar
• C) Gece ile gündüz süresi arasındaki fark artar.
• d) Sıcaklık azalır.
• e) Deniz sularının sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır.(Akdeniz’in deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluk oranı Ege,Marmara ve Karadeniz’den fazladır.)
• 8- Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
• 9- Kışın Cephesel yağışlar fazla görülür.
• 10- Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken,güneyden esen rüzgarlar sıcaklığı yükseltir.
• 11- Dağların güney yamaçları daha sıcaktır
• 12- Yıl içerisinde farklı hava kütlelerinin etkisinde kalır.

Özel Konum ve Etkileri

Türkiye özel konum bakımından çok çeşitli özelliklere sahiptir. Bunlar aşağıdaki başlıklar halinde belirtilir.

• Asya, Avrupa ve Afrika kıt’alarından oluşan ve Dünya Adası olarak isimlendirilen kara parçaları arasında menteşe durumundadır. Doğu ile batıyı, kuzey ile güneyi birbirine bağlar.
• Türkiye dünya üzerinde iki kıtada toprakları bulunan üç ülkeden (diğerleri Rusya Federasyonu ve Mısır’dır) biridir.
• Kafkas, balkan ve Orta Doğu ülkeleri arasındadır.
• Doğu Akdeniz’de bir yarım ada durumunda olup üç tarafı denizlerle çevrilidir.
• İstanbul ve Çanakkale boğazlarıyla Ege denizi üzerinden Akdeniz’e, oradan da okyanuslara bağlantısı vardır.

TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMUNUN SONUÇLARI

1- Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunur. Bunun sonucunda

– A) Üç kıta arasında doğal köprü durumundadır. Bu nedenle Asya ile Avrupa arasındaki göçler Anadolu üzerinden gerçekleşmiştir.

B) İpek ve Baharat yolları gibi önemli ticaret yollarına geçitlik yapmıştır.

2- Doğal güzellikler bakımından zengindir

3- Dünyada en fazla petrol çıkaran ülkelere komşudur

4- Ortalama yükseltisi fazla olan bir ülkedir

5- Yükseltisi batıdan doğuya doğru artar.

6- Gerçek alanı(814,578 km kare) ile izdüşümü alanı (779,452 km kare) arasındaki fark fazladır. Bunun nedeni engebeli ve yüksek olmasından kaynaklanır.

7- Üç tarafı denizlerle çevrili ve yer yüzü şekilleri çeşitlidir. Bunun sonucunda;

A) Çeşitli iklimler görülmektedir.

b) Yetiştirilen ürün çeşidi artmıştır

C) Turizm faaliyetleri yaygındır

D)Bitki örtüsü çeşitliliği artmıştır.

8- Batıdan doğuya gidildikçe sıcaklık düşer.

9- Zengin yeraltı kaynaklarına sahiptir.

10- Türkiye özel konumu sayesinde birçok uluslar arası kuruluşa üyedir. (NATO, Avrupa Konseyi, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve İslam Konferansı Birliği)

Avrupa Birliği tam üyelik başvurusunu da yapmıştır.

11- Dağlar doğu batı yönünde uzandığı için Kuzey-Güney yönlü ulaşım zordur.

Türkiye çok çeşitli yönlerden bir köprü görevi yapar:

• Asya ile Avrupa Kıt’aları arasında,
• Avrupa ülkeleriyle Orta Doğu ülkeleri arasında,
• Batı ile Doğu ülkeleri arasında,
• Müslüman ülkeleri ile Hristiyan ülkeleri arasında,
• Sanayi ülkeleri ile petrol ve tarım ülkeleri arasında,
• Doğu kültürü ile Batı kültürü arasında,
• Serbest ekonomi düzeni uygulayan ülkelerle devletçi ekonomi düzeni uygulayan ülkeler arasında köprü görevi yapmaktadır.

Türkiye Asya ile Avrupa kıt’alarında bulunan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Türkiye biri büyük (Anadolu) diğeri küçük (Trakya) iki yarımadadan oluşan bir ülkedir. Dünya üzerinde sayılı ülke, bu kadar çok ülkelerle sınır komşusudur. Çok ülkeyle sınır komşusu olmak, jeopolitik yönden olumsuz bir özelliktir. Ayrıca bu sınırların uzun olması ve topoğafik engellerin bulunmaması da Türkiye için sorunlar yaratmaktadır.